JSW szoruje po dnie, ale i tak musi podnieść pensje

Rozmowy między zarządami a związkami zawodowymi o wysokości wynagrodzeń na 2015 r. będą wyjątkowo trudne. Branża znajduje się w głębokiej zapaści z powodu niskiego popytu i spadających cen węgla.

W efekcie tylko nieliczne kopalnie są dziś rentowne, a tacy giganci jak Kompania Węglowa, Jastrzębska Spółka Węglowa i Katowicki Holding Węglowy w I półroczu zanotowali dotkliwe straty. Niewykluczone jednak, że niektóre będą musiały od Nowego Roku podnieść pensje pracownikom.

Trudne negocjacje

Pod ścianą znalazł się zarząd JSW, który jeszcze w 2012 r. w ramach sporu zbiorowego z załogą podpisał porozumienie płacowe na lata 2013–2015. Zgodnie z nim wynagrodzenia mają rosnąć w tych latach o wskaźnik inflacji prognozowany w ustawie budżetowej, bez względu na sytuację finansową spółki. To oznacza, że od stycznia zarobki w JSW, które już dziś są najwyższe w branży, mogą wzrosnąć nawet o 2,3 proc.

W 2013 r. średnia miesięczna pensja w JSW wyniosła 8,4 tys. zł brutto. Z początkiem 2014 r., kiedy kryzys w branży był już wyraźny, załoga otrzymała 2,4 proc. podwyżki. Zarząd spółki podjął wówczas rozmowy ze związkami w sprawie zamrożenia wzrostu wynagrodzeń, ale spotkał się z odmową. – Prawdopodobnie również w tym roku zarząd zwróci się z taką samą propozycją – zapowiada Katarzyna Jabłońska-Bajer, rzeczniczka JSW.

6,4 tys. zł wyniosło średnie przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w górnictwie w I poł. 2014 r. – wynika z danych GUS

Ostateczna decyzja należeć więc będzie do związkowców. W jastrzębskiej spółce relacje między załogą a zarządem są wyjątkowo napięte.

– Rozmowy są możliwe, znamy przecież trudną sytuację spółki – przekonuje Roman Brudziński, przewodniczący „Solidarności" jednej z kopalń JSW. – Problem w tym, że zarząd nie jest dobrym partnerem do dyskusji. Nie akceptujemy jego modelu zarządzania, który doprowadził do fatalnych wyników spółki.

Na koniec I półrocza JSW miała ponad 340 mln zł straty netto. Na świadczenia dla pracowników wydała w tym czasie 1,66 mld zł, co stanowiło 43 proc. wszystkich kosztów.

Rozmowy, przymiarki

Na negocjacje płacowe oczekują pracownicy Lubelskiego Węgla Bogdanka. Tu apetyty załogi mogą być większe, bo spółka osiąga zyski.

– Odkładamy w czasie te rozmowy, bo sytuacja w branży wciąż jest niepewna – informuje Roger de Bazelaire, zastępca prezesa Bogdanki. – Jeśli jednak warunki rynkowe się nie poprawią, szanse na podwyżki są niewielkie.

W 2013 r. spółka podniosła płace o 3,5 proc. W 2014 r. wstrzymała rozmowy płacowe.

KHW w tym roku zamroziła pensje ponad 16-tysięcznej załodze. Średnia płaca sięga tu 6,4 tys. zł brutto. Jak będzie w przyszłym roku? Tego jeszcze nie wiadomo.

– Rozmowy ze związkami toczą się nieustająco – przekonuje Wojciech Jaros, rzecznik spółki.

Wiadomo, że sytuacja KWH niepokojąco się pogarsza. Jeszcze w maju prezes Roman Łój zakładał, że spółce uda się uzyskać na koniec roku 50 mln zł zysku netto. Ale po I półroczu, kiedy holding zanotował 105 mln zł straty, sukcesem będzie wyjście na zero.

W jeszcze trudniejszej sytuacji jest Kompania Węglowa. Tam związkowcy skupiają się już nie na wysokości płac, ale na utrzymaniu miejsc pracy. Widmo bankructwa, choć oddalone w czasie, wciąż niebezpiecznie wisi nad tą największą w Europie węglową spółką.

Pora na zmiany

Zarządy węglowych spółek apelują o zmiany w prawie, które pozwolą uelastycznić system górniczych wynagrodzeń. Firmy z tej branży nie chcą być obarczane dodatkowymi opłatami, takimi jak np. deputaty węglowe, które od lat ciążą na ich wynikach. Są też pomysły, by uelastycznić zarobki, wprowadzając do nich elementy motywacyjne, a wypłacaną górnikom 14. pensję uzależnić od osiąganych przez spółkę wyników finansowych.

Nad zmianami w polskim górnictwie pracuje międzyresortowy zespół, ale jak dotąd nie odniósł się do żadnego z tych postulatów.