Chińskie auta „widzą i słyszą” wszystko. A Europa jest ślepa

Kamery i LiDAR-y tworzące trójwymiarowe mapy baz wojskowych, mikrofony podsłuchujące pasażerów czy możliwość zdalnego paraliżu węzłów komunikacyjnych – na ile czarne scenariusze dotyczące chińskich samochodów elektrycznych i ich zdolności do inwigilacji są realne?

Chiny jako lider technologiczny w dziedzinie inteligentnych samochodów mają dziś najbardziej pogłębioną wiedzę na temat ryzyk, jakie się tam kryją. Jeśli chodzi o prawdopodobieństwo, podzieliłbym te zagrożenia na kilka kategorii. Te najczarniejsze scenariusze, związane z cyberatakami i zdalnym przejmowaniem kontroli nad pojazdami, są bliższe realiom wojennym. Nie można ich wykluczyć. Producent samochodu lub państwo, z którego ten pojazd pochodzi, ma naturalny dostęp do zdalnego sterowania czy komponentów. Warto jednak pamiętać, że włamanie do systemu może nastąpić z każdej strony – na przykład ze strony rosyjskiego hakera. Im więcej inteligentnych aut, tym to ryzyko rośnie, niezależnie od kraju ich pochodzenia.

Istnieją jednak zagrożenia specyficzne tylko dla aut z Chin?

Tu dochodzimy do elementu najtrudniejszego do uchwycenia, czyli działalności wywiadowczej. Inteligentne samochody naszpikowane są sensorami: kamerami, radarami i LiDAR-ami (radarami laserowymi). Sami Chińczycy przyznają, że urządzenia te mogą służyć do mapowania otoczenia w czasie rzeczywistym na bardzo duże odległości. Chińskie dokumenty regulacyjne mówią wprost: ryzyko jest niemożliwe do określenia, dopóki nie wdroży się procedur sprawdzania. Dlatego Pekin wprowadził rygorystyczne zasady kontroli samochodów na swoim rynku, zwłaszcza zagranicznych, takich jak Tesla. My w Europie, dopóki nie zaczniemy tego systematycznie monitorować, mamy do czynienia z czarną skrzynką.

O jakiej skali danych mówimy?

Inteligentny samochód to de facto zestaw kilkuset komputerów, który przy okazji jeździ. Pojazdy gotowe do jazdy autonomicznej pobierają od gigabajtów do nawet terabajtów danych dziennie. Te informacje – wizualne, dźwiękowe, parametry techniczne – są często wysyłane do zewnętrznych chmur obliczeniowych.

Czytaj więcej

IT

Chiński szpieg w odkurzaczu. Dokąd płyną dane z popularnych gadżetów

Wygoda może wygrać z bezpieczeństwem i prywatnością. Dynamiczny rozwój internetu rzeczy serwuje n...

Z pełnym przekonaniem mogę powiedzieć, że Chiny posiadają zaawansowaną zdolność przetwarzania tych danych. Byłem w lipcu w Szanghaju, w miejskim centrum przetwarzania danych z samochodów inteligentnych – do tego hubu podpięte było prawie półtora miliona aut, które na żywo przesyłały ponad 100 różnych parametrów. Jeśli zadamy sobie pytanie, czy Chiny są zdolne wyciągać z tego wnioski wywiadowcze, to odpowiedź brzmi: tak.

Jakie kroki powinniśmy zatem podjąć? W raporcie OSW sugerują państwo, by wzorować się na… samych Chińczykach.

W Unii Europejskiej skupiamy się na ochronie danych osobowych (RODO) i one są relatywnie bezpieczne. Natomiast dane nieosobowe, geoprzestrzenne – czyli to wszystko, co dzieje się wokół samochodu – to nasza ślepa plamka.

Chiny są ciekawym punktem odniesienia. Tam wprowadzono obowiązek przechowywania danych na lokalnych serwerach. Tesla, aby funkcjonować na chińskim rynku, musiała przejść długi proces certyfikacji, podzielić się kodami źródłowymi i podpisać umowy na składowanie danych w Chinach u chińskich firm. Dopóki tego nie zrobiła, jej samochody nie miały wstępu do wielu stref.

Mówi się o zakazach wjazdu Tesli pod instalacje wojskowe.

Mam znajomych Chińczyków pracujących w instytucjach państwowych, którzy mają Tesle i nie mogą nimi wjeżdżać na teren swoich miejsc pracy. Były też doniesienia, że policja zatrzymywała te auta w miejscach, gdzie akurat przejeżdżał Xi Jinping.

Pierwszym krokiem dla nas powinno być w ogóle zmierzenie tego zjawiska: co ten samochód robi, jak często wysyła dane i w jakich kierunkach. Potrzebujemy systemu certyfikacji. Najlepiej byłoby to zrobić na poziomie ogólnounijnym. 27 różnych regulacji byłoby zabójcze dla rynku i mobilności wewnątrz UE, więc trzeba znaleźć balans. Nie wylać dziecka z kąpielą, ale jednak uregulować ten rynek.

Czy ktoś w Europie już to robi?

Dyskusja dopiero się zaczyna. Izrael czy Wielka Brytania już ograniczają dostęp tego typu pojazdów w pobliże infrastruktury wojskowej, a USA wręcz zamykają rynek dla chińskich aut lub komponentów w obszarach wrażliwych. Czeska instytucja ds. cyberbezpieczeństwa wydała rekomendacje ograniczające obecność takich pojazdów przy infrastrukturze krytycznej.