Eksperci nie mają wątpliwości, że wychodzenie za granicę to konieczność w kontekście biznesowego sukcesu polskich start-upów. Jak twierdzi Łukasz Rzeczkowski, założyciel Trustedoctor, nasz kraj jest zwyczajnie zbyt małym rynkiem. – I to jest ważny powód ekspansji za granicę. Nie jest to ucieczka, ale pragmatyzm w kwestii m.in. finansowania – tłumaczy.
Problem w tym, że niemal połowa założycieli młodych, innowacyjnych spółek w naszym kraju rozważa nie tyle ekspansję zagraniczną – co byłoby zjawiskiem wręcz pożądanym – co przeniesienie na stałe swojego biznesu do innego kraju. Ta swoista wymuszona ekspansja, o ile przyjdzie moment, że deklaracje założycieli start-upów zaczną się materializować, to wielkie zagrożenie utraty wielu nowatorskich projektów, które powinny napędzać rodzimą gospodarkę.
Zwalniają i tną koszty
– Jeśli chcemy, aby sektor start-upów w naszym kraju nadal się rozwijał w tak szybkim tempie jak do tej pory i był w stanie doganiać światowych liderów, mamy do wykonania wiele pracy. Start-upy są motorem nowoczesnej, opartej na wysokich technologiach gospodarki – wspierają tradycyjne gałęzie przemysłu, poprawiają jakość życia konsumentów, kreują nowe pomysły i ulepszają stare. Polska, państwo wciąż goniące tych najlepszych, nie może oddać pola bez walki – przestrzega Tomasz Snażyk, prezes Startup Poland.
Czytaj więcej
Wielki biznes wciąż nie stał się w Polsce kołem zamachowym dla młodych innowacyjnych spółek. Ledwie 5 proc. inwestycji w start-upy pochodzi z korporacji, a to trzy razy mniej niż globalna średnia.
Zapowiedzi opuszczenia Polski przez 47 proc. firm zbadanych przez fundację to syrena alarmowa, że coś jednak poszło nie tak. I młodzi przedsiębiorcy wskazują co. Winą obarczają nie tylko czynniki zewnętrzne (wojna, spowolnienie gospodarcze, pandemia), ale również, a nawet przede wszystkim, działania rządu. Ich zdaniem kluczowa bariera rozwoju biznesu nad Wisłą to zbytnie skomplikowanie przepisów oraz brak stabilności prawnej i podatkowej, a także biurokracja. Blisko dwie trzecie pytanych oceniły, że zmiany wprowadzone w ramach Polskiego Ładu destabilizują ich biznes. Kolejne 28 proc. wskazuje, że nowe regulacje wymusiły na nich zmianę formy zatrudniania, a 13 proc., że ściąganie talentów zza granicy stało się dla nich trudniejsze. Do tego, w obliczu ostatnich kryzysów (gospodarczych i geopolitycznych) blisko połowa polskich firm, ankietowanych przez Startup Poland, podkreśliła, iż koszty prowadzenia ich działalności wzrosły w sposób znaczący. To podcięło im skrzydła – spółki przerzucają koszty na klientów (tak zrobiło 37 proc. start-upów) albo tną wydatki – w pierwszej kolejności na marketing i reklamę (28 proc.). Niemal co piąty badany start-up był z tego powodu już zmuszony do przeprowadzenia zwolnień. A to dopiero początek – analitycy prognozują falę bankructw w tej branży.
Czas bankructw i spadków wycen
– Rok 2023 będzie prawdopodobnie czasem prawdy dla wielu start-upów. Spodziewam się dużej liczby bankructw i dalszego „urynkowienia” wycen. Mniejsza konkurencja oznaczać będzie bowiem niższe wyceny na etapie seedowym (tzw. zalążkowym – red.) – podkreśla Borys Musielak, prezes funduszu SMOK.
Czytaj więcej
To, że duzi mogą wiele zyskać na współpracy z małymi zwinnymi partnerami, pokazuje świat oceanów. Ale polskie koncerny wciąż wierzą, że najlepiej wszystko zrobią samodzielnie.
W podobnym tonie wypowiada się Marcel Animucki, investment manager w bValue Fund. Jak tłumaczy, br. przyniósł ogromne zmiany w środowisku start-upów i funduszy VC, a stopniowo rosnąca inflacja – tłumiąca wzrost gospodarczy – znacząco ochłodziła, a w ostatnim czasie zupełnie zmroziła rynki finansowe. – Obserwowane na giełdzie spadki wycen spółek technologicznych nie pozostały bez wpływu na finansowanie start-upów. Obecnie pozyskanie finansowania na etapie rundy A i później jest znacznie trudniejsze, spodziewamy się, że niedługo będzie to też zauważalne na etapie seed – dodaje Animucki.
Magdalena Przelaskowska z Google for Startups przyznaje, iż najbardziej narażone na ryzyko są start-upy w początkowej fazie rozwoju. – Przedsiębiorcom, którzy działają tylko na rodzimym rynku, trudniej jest pozyskać finansowanie. Ponadto może wystąpić trend spadkowy w inwestycjach VC. Szybko rosnące koszty kapitału mogą wpłynąć na obniżenie wycen, a start-upy będą musiały wykazać rentowność w krótszym czasie – wylicza Przelaskowska.
Porzucenie polskiego rynku i wyjazd za granicę wcale nie będą ratunkiem. W zachodnioeuropejskich i amerykańskim ekosystemie innowacyjnych firm kryzys bowiem mocno się rozszalał. Od stycznia europejskie start-upy zwolniły już ponad 14 tys. pracowników. Takiego pesymizmu w branży nie było od lat – z analiz Atomico wynika, że aż 23 proc. przedstawicieli europejskiego ekosystemu start-upowego sądzi, że przyszłość nie maluje się w różowych kolorach (rok temu odsetek ten sięgał ok. 5 proc.). Przeniesienie start-upu z naszego kraju może się więc okazać swoistą ucieczką z deszczu pod rynnę.
