Związki zawodowe walczą o podwyżki w przemyśle

W Jastrzębskiej Spółce Węglowej trwa spór zbiorowy. Wczoraj odbyły się pierwsze rozmowy z mediatorem z resortu pracy. W sporze chodzi o nowe umowy o pracę i o 7-proc. podwyżki. Spełnienie żądań związkowców kosztowałoby JSW 130 mln zł w skali roku. Zdecydowane „nie" mówi prezes spółki Jarosław Zagórowski, który proponuje podwyżkę o 2,8 proc. Zwłaszcza że od 2000 r. pensje w JSW wzrosły o 125 proc.

Szef spółki zapewnia, że jest skłonny do rozmów o podwyżkach w części zmiennej wynagrodzenia. Gdyby doszło do strajku, doba postoju kopalń JSW to ok. 30 mln zł utraty przychodów.

Mediator będzie też godził zwaśnione strony w Katowickim Holdingu Węglowym – wynika z informacji „Rz". Tam związkowcy chcą 8-proc. podwyżki. Spółka prognozuje jednak spadek wydobycia o ok. 0,5 mln ton węgla i wątpliwe, by zarząd zgodził się na dodatkowe 100 mln zł na wzrost płac. Gdyby tam górnicy zatrzymali kopalnie, doba postoju będzie kosztowała 15 mln zł.

Związkowcy walczą o podwyżki także w spółkach chemicznych. W Puławach chcą wzrostu płac o 15 proc. (30 – 40 mln zł w skali roku), ale spierają się o sposób podziału środków. I to tak, że załoga zastanawia się nad formą strajku. Także w Anwilu zanosi się na strajk. Załoga coraz głośniej domaga się 6-proc. podwyżki. Chce też premii z okazji Dnia Chemika (10,5 proc. pensji za 2011 r.) i 3,5 tys. zł za tzw. karty podarunkowe. Dla zakładu oznaczałoby to wzrost wydatków na płace o ponad 7 mln zł rocznie.

Szybkiego końca rozmów nie widać w PGNiG, choć w ubiegłym tygodniu odbyło się pierwsze spotkanie związków z prezes Grażyną Piotrowską-Oliwą. – Na pewno, wzorem ubiegłego roku, chcemy nagrody z zysku w wysokości jednej pensji – twierdzi Tomasz Ziembicki z zakładowej „S". To koszt ok. 50 mln zł. Dodatkowo związki chcą po ok. 1 tys. zł na każdego pracownika na fundusz socjalny. Podobnie w Enei Operator. Ponadto załoga chce tam podwyżki o 600 zł na pracownika (40 mln zł w skali roku), bo Enea wypracowała w 2011 r. dobre wyniki. Władze spółki uważają żądania za wygórowane.

Negocjacje płacowe ma za sobą Orlen. – Od 1 kwietnia 2012 r. nastąpił wzrost płacy dla każdego pracownika o 200 zł. Podwyżki uznaniowe będą realizowane od sierpnia. Pracownicy otrzymują również w 2012 r. nagrody jednorazowe 2400 zł brutto – wylicza Beata Karpińska z Orlenu.

Porozumienie podpisano też w Lotosie. – Od lipca wynagrodzenia zasadnicze pracowników objętych zbiorowym układem pracy wzrosną o 5 proc., średnie miesięczne wynagrodzenie po podwyżce wyniesie 7214 zł – mówi „Rz" Krzysztof Kopeć z Lotosu. Tegoroczny budżet na płace to 154 mln zł.

Do porozumienia doszło też w Kompanii Węglowej (podwyżka o 7,2 proc.) i Bogdance (5 proc.). Z kolei płace w KGHM wzrosną o 2,1 proc. (ok. 40 zł miesięcznie, koszty roczne to ok. 35 mln zł). W firmie od trzech lat związkowcy bezskutecznie domagają się podwyżki o 300 zł. Uwzględniając wzrost ekwiwalentu za deputat węglowy, przeszeregowania i zwiększoną pulę na premie – płace ogółem w 2012 r. wzrosną o 4,5 proc., co będzie kosztować 84 mln zł w skali roku.

– W wielu spółkach z udziałem skarbu jest inna struktura wynagrodzeń niż w firmach prywatnych. Często w układach zbiorowych zapisana jest partycypacja pracownicza, która polega na powiązaniu wzrostu płac ze wzrostem zysku. Poza tym często modele wynagrodzeń są tradycyjne, nie ma tam elementów związanych z efektywnością pracownika. Jeśli związki są silne, to łatwiej jest wymuszać im podwyżki dla wszystkich – mówi „Rz" Jacek Męcina, ekspert PKPP Lewiatan.

– To kwestia silnej pozycji związków. Chodzi o branże, gdzie historycznie dobrze się zarabiało i związki wymuszały podwyżki – uważa Adam Czerniak, ekonomista Kredyt Banku.

Są jednak firmy, gdzie temat płac schodzi na dalszy plan. – Przychyliliśmy się do kompromisu, który zapewnił cywilizowane warunki odejścia z branży prawie 2,5 tys. pracowników – mówi Stanisław Głowacki, szef „S" w sektorze obronnym. Za restrukturyzacją nie poszły postulowane rozwiązania korzystne dla sektora. – Polska przymierza się do ratyfikacji porozumienia o znoszeniu barier w dostawach sprzętu wojskowego. Rząd nie pomyślał o mechanizmach prawnej ochrony rodzimych producentów broni, tak jak w Niemczech czy Hiszpanii. Będziemy tu naciskać, stosując najskuteczniejsze formy protestu – mówi Głowacki.