Jak segregować z głową?

Które śmieci nadają się do odzysku i recyklingu? Jak segregować, by z naszych śmieci udało się jak najwięcej odzyskać?

W małym stopniu zdajemy sobie sprawę z tego, że każdego dnia w drastyczny sposób przyczyniamy się do wzrostu ilości śmieci na ziemi. Unijne dyrektywy o odpadach największy nacisk kładą na ograniczenie wytwarzania odpadów oraz ponowne użycie każdego produktu zanim ostatecznie stanie się odpadem. Rozwinięty konsumpcjonizm sprawia jednak, że zamiast zastanowić się jak możemy ograniczyć ilość wytwarzanych odpadów, np. poprzez inne podejście do zakupów, kupowanie na pchlich targach, w lumpeksach czy na portalach internetowych oferujących sprzedaż z drugiej ręki, wytwarzamy coraz więcej odpadów.

Ponieważ wiadomo, że od selektywnej zbiórki odpadów nie uciekniemy i większość obywateli od 1 lipca br., kiedy ruszy nowy system gospodarowania odpadami, zdecyduje się na segregację odpadów, bo za śmieci posegregowane zapłacimy znacznie mniej niż za nieposegregowane, warto przyswoić sobie kilka zasad dotyczących segregacji, które umożliwią jak najlepszy odzysk surowców.

1. Zawsze opróżnij opakowanie

Zanim wyrzucimy opakowanie, należy je opróżnić z produktu. To ważne, by np. sok, dżem, czy mleko, nie brudziły linii sortowniczej i innych materiałów. Opakowania nie trzeba myć, ale warto je opłukać, np. gdy zawiera resztki oleju, tak, by nie brudziło innych odpadów.

2. Stalowe puszki należy wyrzucać do śmieci zamknięte, aby schować ostre kanty, o które zaczepiają inne odpady.

3. Puszki aluminiowe i butelki PET należy zgnieść. A co zrobić z nakrętką? Jeśli nie zbieramy nakrętek osobno (takie akcje prowadzone są przez różne stowarzyszenia, przedszkola, szkoły na rzecz instytucji, które plastikowe nakrętki sprzedają recyklerom w zamian za pieniądze, z których współfinansują np. zakup wózka inwalidzkiego), lepiej pozostawić nakrętkę na butelce. Czyli należy odkręcić butelkę, zgnieść i ponownie zakręcić. Takie postępowanie ogranicza transport „powietrza" w butelce a jednocześnie zapewnia poddanie recyklingowi  w instalacji do przerobu butelek PET także nakrętki. Materiał nakrętek jest tam także odzyskiwany. W przypadku odkręcenia nakrętki, z taśmy sortującej, jako niewielki przedmiot, trafi ona prawdopodobnie do frakcji drobnej i w efekcie do kompostowni. Tymczasem kompostowanie tworzyw sztucznych jest absurdem ekologicznym i ekonomicznym.

4. Słoiki, to szkło, powinny więc trafić do pojemnika na szkło, a zakrętka do metalu.

5. Gdzie powinny trafić ścinki z biurowych niszczarek? To czysty papier i jako taki powinien trafić do pojemnika na papier. Jednak warto pamiętać, by ścinek nie wyrzucać do odpadów zmieszanych, czyli kosza na śmieci. Wówczas bowiem, ścinki przyklejają się do taśmy sortującej i trudno je usunąć. W przypadku małej skali ścinek biurowych, powinno się je wyrzucać do osobnych worków śmieciowych. Natomiast, jeżeli ścinka papierowa jest już gromadzona na większą skalę (biurowce, duże firmy), powinny one zamawiać specjalistyczny kontener tzw. praso-kontener. Jest to urządzenie, do którego wrzucamy ścinkę, a ona jest równocześnie prasowana w środku, aby oszczędzić miejsce.

Tego rodzaju odpad może też trafić do kompostownika ponieważ jest to materia biodegradowalna. Nie nadają się natomiast do tego kolorowe, nabłyszczane i powlekane papiery ponieważ nie dadzą odpowiedniej jakości kompostu, bo zawierają substancje szkodliwe.

6. A co z opakowaniami typu kartony po mleku czy sokach? W 80 proc. zawierają one papier. Nadają się do recyklingu, gdzie odzyskiwany jest z nich papier i aluminium. W selektywnej zbiórce powinny jednak trafić raczej do pojemników na opakowania z tworzyw sztucznych. Podobnie jak butelki PET najlepiej je wcześniej odkręcić, zgnieść i zakręcić.

7. Z kolei pudełka po jogurtach, śmietanie, produkowane są z dwóch rodzajów materiału polistyrenu i polipropylenu. Pierwszy jest mało przydatny do recyklingu, drugi nadaje się do niego bardzo dobrze. Dlatego tego typu opakowania powinny trafić do pojemników na tworzywa sztuczne. Po sortowaniu pozytywnym, czyli wybraniu dobrych produktów, pozostałe mogą być wykorzystane jako paliwo alternatywne np. w cementowni zastępując węgiel.

8. Co z pieluchami i artykułami higienicznymi. Takie odpady nie nadają się do recyklingu, powinny więc trafić do odpadów zmieszanych, czyli do zwykłych koszy.

9. Trawa i liście nie powinny trafiać do śmieci zmieszanych, bo zanieczyszczają linie sortownicze. Należy pamiętać, że odpady zielone są materią organiczną. Kompost z odpadów zielonych nadaje się do upraw jako doskonały nawóz organiczny. Dlatego zamiast wyrzucać odpady zielone do śmieci warto zainwestować w kompostownik, który stanie z kącie ogródka. Samodzielnie trawa i liście trudno się kompostują ze względu na zły stosunek węgla do azotu oraz tendencje do zagniwania. Kompostowanie jest procesem tlenowym i wymaga porowatej struktury oraz okresowego przerzucania. Porowatość struktury zapewnia tzw. materiał strukturalny np. zrębki drewna. Zapewniają one „ruszt" umożliwiający dostęp powietrza do kompostowanego materiału.

10. Do kompostownika mogą też trafić resztki żywności (lub do odpadów biodegradowalnych jeśli zbierane są selektywnie), ale nie wolno wrzucać do niego resztek nieprzetworzonego mięsa. Mięso w większych ilościach i nie poddane obróbce termicznej powinno trafić do odpadów zmieszanych, bo w kompostowniku istnieje groźba zakażenia i przenoszenia mikroorganizmów chorobotwórczych.

Co najbardziej przeszkadza w sortowaniu odpadów? Ich wielokrotne pakowanie. Np. puszka zapakowana dodatkowo w torebkę a potem jeszcze w woreczek. Należy więc opróżniać wszelkiego rodzaju torebki, woreczki, puszki, pojemniki i butelki. Bardzo ważne, aby do zmieszanych odpadów nie trafiały niebezpieczne substancje; igły, materiały medyczne, baterie. Warto pamiętać, że np. rtęć z żarówki jest w stanie zanieczyścić nie tylko linię sortowniczą, ale także inne odpady, dlatego elektrośmieci nie powinny trafić do pojemników na odpady zmieszane. Kłopotem dla sortowni są też odpady z przemysłu np. taśmy z etykieciarek -  długie i mocne a także popiół z palenisk domowych. Tego nigdy nie wyrzucajmy do śmieci.

- Kupując produkty unikajmy produktów nadmiernie opakowanych. Kupujmy większe opakowania jednostkowe - udział opakowania jest w nim mniejszy niż w opakowaniach małych. Używajmy toreb wielokrotnego użytku w tym także trwałych toreb zakupowych z tworzyw sztucznych, polipropylenowych. Są one bardziej przyjazne środowisku niż jednorazówki - mówi Piotr Szewczyk, dyrektor Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych "Orli Staw",