Podwyżki stóp przynoszą efekty. O kredyt Polakom coraz trudniej

Podwyżki stóp procentowych przynoszą oczekiwane efekty: akcja kredytowa ostro hamuje. To jednocześnie przyczynia się do spowolnienia gospodarki.

Publikacja: 02.08.2022 22:00

Podwyżki stóp przynoszą efekty. O kredyt Polakom coraz trudniej

Foto: Adobe Stock

Banki spodziewają się w III kwartale spadku popytu w zasadzie na wszystkie kategorie kredytów – wynika z badań ankietowych prowadzonych cyklicznie przez NBP.

To duże negatywne zaskoczenie. O ile bowiem mniejsze zainteresowanie kredytami hipotecznymi było już widać od jakiegoś czasu, o tyle obecnie prawdziwe tąpnięcie jest oczekiwane także w przypadku kredytów konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych oraz kredytów długoterminowych dla firm zarówno tych małych, jak i dużych.

Restrykcyjne podejście

Spadkowi popytu towarzyszy dodatkowo zaostrzenie polityki kredytowej ze strony banków na III kwartał. I również niemal we wszystkich kategoriach. Banki wyjaśniają, że warunki udzielania kredytów mieszkaniowych pogarszają się m.in. ze względu na wzrost stawek WIBOR (choć trzeba dodać, że marże bankowe ulegają obniżeniu), dla pożyczek zaś na cele konsumpcyjne szczególnie mocno wzrosły marże ogółem oraz marże na kredyty obarczone podwyższonym ryzykiem (choć z drugiej zwiększa się maksymalną kwotę, jaką można pożyczyć).

Czytaj więcej

Fatalny obraz gospodarki. Wyniki ankiety kredytowej NBP

Przy kredytach zaś dla przedsiębiorstwa uzasadnieniem bardziej restrykcyjnego podejścia są przede wszystkim decyzje RPP w zakresie polityki pieniężnej oraz wzrost ryzyka branży.

Koszty odstraszają

– W zasadzie można podać dwie fundamentalne przyczyny zarówno spadku popytu, jak i zaostrzenia warunków udzielania kredytów – komentuje Adam Antoniak, ekonomista ING Banku Polskiego.

Po pierwsze, to oczywisty efekt podwyżek stóp procentowych. – W oczywisty sposób przekłada się to na zwiększenie kosztów finansowania, co oznacza, że wiele osób i podmiotów ma znacznie mniejszą zdolność kredytową, a inni nie chcą pożyczać po tak wysokich kosztach – zaznacza Antoniak. W odniesieniu do kredytów hipotecznych swoją rolę odgrywają tu też wymogi KNF, nakazujące, by przy badaniu zdolności kredytowej swoich klientów, do obecnego poziomu oprocentowania banki dodawały jeszcze 5 pkt proc. buforu bezpieczeństwa.

– Drugi element to pogarszająca się koniunktura gospodarcza – dodaje Jakub Borowski, główny ekonomista Credit Agricole Bank Polska. Nadchodzi spowolnienie gospodarcze, które wraz z kryzysem energetycznym szczególnie mocno może odbić się na przedsiębiorstwach przetwórstwa przemysłowego, budowlanych czy eksportowych. Ale też na portfelach gospodarstw domowych, co oznacza większe ryzyko ze spłatą kredytów ze strony konsumentów.

Czytaj więcej

Czy przedsiębiorca będzie mógł skorzystać z wakacji kredytowych

Pożądany efekt

Wyniki badań sektora jasno wskazują, że o kredyt będzie znacznie trudniej niż dotychczas zarówno konsumentom, jak i przedsiębiorcom. Ale to niejedyna zła informacja. – W sumie oznacza to wyhamowanie akcji kredytowej, co niesie też osłabienie popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego i spowolnienie tempa wzrostu gospodarczego – zaznacza Adam Antoniak.

– Wyniki badań sektora kredytowego malują polską gospodarkę w ciemnych barwach – oceniają też ekonomiści Banku Pekao SA. – Zwłaszcza jeśli chodzi o perspektywy inwestycji prywatnych, nie tylko tych mieszkaniowych, ale też przedsiębiorstw. Tak głębokiego braku potrzeb w zakresie kredytowania inwestycji nie widziano od wiosny 2020 r. – zauważają.

– Można spodziewać się dalszego schłodzenie popytu nie tylko na mieszkania, ale ogółem popytu w gospodarce – mówi nam również Marta Petka-Zagajewska, kierownik zespołu ekonomistów w PKO BP. – Ale jest to pożądany i oczekiwany efekt podnoszenie stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej – dodaje.

Ryzyka recesji

Jak podkreślają ekonomiści, zaostrzenie polityki monetarnej w Polsce (stopy procentowe wzrosły do 6,5 proc. obecnie z 0,1 proc. we wrześniu zeszłego roku) spełnia więc swoją zadanie. Czyli takiego ograniczenia skłonności do wydatków w gospodarce, by inflacja wyhamowała, choć tego negatywnym efektem jest też spowolnienie gospodarcze.

– To cały ciąg zdarzeń, który poprzez wyższe stopy prowadzi do niższego popytu i niższej dynamiki PKB, ale pozwala walczyć z inflacją – wyjaśnia Petka-Zagajewska.

Pytanie jednak, czy coś w tym „zaplanowanym” procesie może pójść nie tak, jakie jest ryzyko, że np. zamiast miękkiego lądowania nasza gospodarka wpadnie w głęboką recesję?

Czytaj więcej

Trudniejszy dostęp do kredytów w krajach strefy euro

Biorąc pod uwagę dodatkowe czynniki globalne, takie jak kryzys energetyczny, takiego ryzyka ekonomiści nie mogą wykluczyć. Zresztą przed takim dylematem stoją największa banki centralne, takie jak Europejski Bank Centralny czy Fed.

– Ale gdy ocieramy się o 20-proc. inflację i przy bardzo ekspansywnej polityce fiskalnej, trudno oczekiwać innej polityki monetarnej – podkreśla Adam Antoniak.

Także zdaniem Borowskiego na razie nie ma co marzyć o obniżce stóp procentowych, by „pomóc” chętnym na kredyt czy szerzej gospodarce. – Moim zdaniem najwcześniej to kwestia końcówki przyszłego roku. A obecnie najważniejszym czynnikiem stabilizującym sytuację w Polsce będzie rynek pracy, na szczęście na razie perspektywy są dobre, nie przewidujemy znaczącego wzrostu bezrobocia czy skali utraty źródeł dochodów przez gospodarstwa domowe – mówi ekonomista Credit Agricole Bank Polska.

Banki spodziewają się w III kwartale spadku popytu w zasadzie na wszystkie kategorie kredytów – wynika z badań ankietowych prowadzonych cyklicznie przez NBP.

To duże negatywne zaskoczenie. O ile bowiem mniejsze zainteresowanie kredytami hipotecznymi było już widać od jakiegoś czasu, o tyle obecnie prawdziwe tąpnięcie jest oczekiwane także w przypadku kredytów konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych oraz kredytów długoterminowych dla firm zarówno tych małych, jak i dużych.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Materiał partnera
Czasem dobrze pozbyć się należności
Banki
NBP potwierdza: List Adama Glapińskiego do premiera został wysłany
Banki
Zarząd NBP broni Adama Glapińskiego. "To próba złamania niezależności banku"
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wspiera ważne dla społeczeństwa inwestycje
Banki
PKO BP ma już nowego prezesa. Kto pokieruje największym polskim bankiem?