Co banki robią z zyskiem

RZ: Ubiegłoroczne wyniki banków znów są świetne. Kiedy skończą się te rekordy?

Wojciech Kwaśniak:

W warunkach stabilnego wzrostu gospodarki dobra sytuacja dla rozwoju banków może potrwać długo, szczególnie że relacja polskiego systemu bankowego do PKB jest znacznie niższa niż w innych krajach. Ale w mojej ocenie to wcale nie znaczy, że bieżący rok i następny będzie równie dobry jak 2007 czy 2006 r. Na to niewątpliwy wpływ będą miały wydarzenia, które się dzieją poza Polską, bo system bankowy jest częścią międzynarodowego rynku. W poprzednich dwóch latach banki miały bardzo łatwy dostęp do źródeł finansowania, przede wszystkim międzynarodowych. To się skończyło, nie wiadomo, na jak długo.

Dlatego banki zaczęły tak ostro walczyć o depozyty?

Jest to dla nich źródłofinansowania dalszej działalności. Jestem zdziwiony, że w związku z kryzysem płynności na międzynarodowych rynkach polski nadzór nie przyspieszył wejścia w życie w całości przepisów dotyczących norm płynności finansowej, wiążących banki. W marcu ubiegłego roku Komisja Nadzoru Bankowego wydała stosowną uchwałę. Wychodząc naprzeciw postulatom banków, komisja dała długi czas na wejście w życie całości regulacji – stało się to z początkiem tego roku. Jednocześnie limity, które ta regulacja przewiduje w odniesieniu do norm płynności w bankach, wchodzą dopiero z końcem czerwca tego roku. Trzeba jednak pamiętać, że ta regulacja była wydawana w innych warunkach rynkowych. W sytuacji, gdy na jesieni rozpoczął się międzynarodowy kryzys płynnościowy, należało się poważnie zastanowić, czy te normy nie powinny wejść w życie wcześniej, tj. z początkiem roku. Zabezpieczają one polskie instytucje bankowe – w większości zależne od międzynarodowych banków – przed nieracjonalnym zarządzaniem płynnością.

Czy depozyty nie wystarczą jako źródło finansowania działalności?

Nie wszystkim wystarczą, dlatego ta sytuacja będzie wpływała na strategię działania banków i ich tempo rozwoju.

Problem z finansowaniem będzie hamował rozwój banków?

Polski system bankowy jest zdominowany przez zagraniczne instytucje, a kryzys finansowy dotyka międzynarodowego rynku finansowego. Może to wpłynąć na ich stosunek do polskich spółek zależnych. Ważna jest więc rola nadzorcy rynku, który powinien czuwać, by te relacje były czysto rynkowe. To znaczy, żeby nie było nierynkowych transferów płynności z polskich banków na inne rynki bądź innych działań negatywnie wpływających na rozwój naszych banków. Ich wyniki za 2007 r. są rekordowe. Nadzór powinien monitorować zamiary banków dotyczące rozdysponowania tego zysku, mając na uwadze kwestie stabilności i rozwój krajowego rynku. Przykładem jest Citibank. Pojawia się pytanie, w jaki sposób sytuacja finansowa amerykańskiej instytucji wpłynie na funkcjonowanie zależnego banku w Polsce; co stanie się z rekordowymi zyskami, które ten bank wypracował; jakie będą relacje z mniejszościowymi akcjonariuszami.

Specjalizujący się w kredytach hipotecznych angielski Northern Rock miał poważne problemy finansowe. Czy taka sytuacja może się wydarzyć u nas?

Tak – jeśli jakiś bank chciałby w sposób równie ryzykowny prowadzić działalność tylko po to, żeby zdobywać pozycję rynkową, a jego decyzje byłyby tolerowane przez nadzór. W przeszłości niektóre banki usiłowały prowadzić podobną, bardzo ekspansywną politykę kredytową, i zmuszały nadzór bankowy do wielu interwencji, nie tylko w relacjach krajowych, ale i międzynarodowych.