Postępowanie przed ETPC
Klient Fundacji jest częściowo ubezwłasnowolniony i od 2001 r. przebywa, wbrew swojej woli, w domu pomocy społecznej. W 2015 r. złożył skargę do ETPC, w której podniósł, że umieszczenie go w zakładzie oraz pozbawienie dostępu do skutecznych środków ochrony prawnej, było niezgodne z Europejską Konwencją Praw Człowieka. W 2017 r. ETPC umorzył postępowanie w tej sprawie z uwagi na złożenie przez Rząd RP jednostronnej deklaracji. Rząd przyznał w niej, że skarżącego umieszczono w DPS w sposób niezgodny z Konwencją i zobowiązał się do wypłaty skarżącemu zadośćuczynienia w wysokości 20 tys. zł. Kwota ta miała być wolna od wszelkich podatków. W postępowaniu przed ETPC skarżącego reprezentował dr Piotr Kładoczny, sekretarz zarządu HFPC.
Czytaj także: Ubezwłasnowolnieni całkowicie w DPS - zmiany
Zmiana opłaty za pobyt w DPS
Mężczyzna otrzymał wspomniane pieniądze, ale wkrótce potem lokalny ośrodek pomocy społecznej wszczął postępowanie w sprawie zmiany opłaty za pobyt w DPS. Na początku 2018 r. wydał decyzję administracyjną, na mocy której ustalił nową opłatę – wyższą o 1200 zł od poprzedniej. Wysokość ta miała obowiązywać przez okres 12 miesięcy. W uzasadnieniu wskazano, że w związku z otrzymaniem przez klienta Fundacji jednorazowego przychodu w wysokości 20 tys. zł zmieniła się podstawa do naliczenia odpłatności. Decyzja ta została następnie uchylona przez organ II instancji ze względów formalnych, jednak następnie doszło do wydania rozstrzygnięcia o bardzo podobnej treści. Druga decyzja stała się ostateczna, gdyż mężczyzna nie złożył od niej odwołania. Organy zapewniły go bowiem, że niedługo zostanie wszczęte postępowanie w przedmiocie zwolnienia go z opłaty. Postępowanie takie rzeczywiście zostało zainicjowane, jednak jeszcze się ono nie zakończyło.
W swoim wystąpieniu HFPC wyraziła głębokie zaniepokojenie całą sytuacją. Wskutek podwyższenia opłaty dojdzie do całkowitego skonsumowania przez DPS kwoty zasądzonej przez ETPC. Tymczasem, suma ta miała stanowić rekompensatę za naruszenia praw człowieka, do jakich doszło w związku z umieszczeniem skarżącego w DPS. „Finansowanie dalszego pobytu skarżącego w zakładzie, z kwoty stanowiącej zadośćuczynienie za przymusowe umieszczenie w tejże placówce wydaje się stać w sprzeczności z celem, jakiemu powinno służyć zadośćuczynienie. Sytuacja ta może również uzasadniać wznowienie postępowania przed ETPC" – stwierdził Marcin Szwed, prawnik HFPC.
Jednocześnie toczy się postępowanie w sprawie zwolnienia mężczyzny z opłaty za pobyt w DPS. Pełnomocnikami skarżącego są adw. Łukasz Lasek i r.pr. Piotr Golędzinowski z kancelarii Wardyński i Wspólnicy.