Gmina zapytała czy podpisane przez nią umowy cywilnoprawne dotyczące wpłat na poczet zaliczki opłaty adiacenckiej, podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Sama stanęła na stanowisku, że tego rodzaju czynności i pobierane w związku z ich realizacją opłaty są zwolnione z VAT. Naliczane mieszkańcom opłaty adiacenckie ustalane są bowiem w drodze decyzji administracyjnej. Oznacza to, że ich pobór związany jest z wykonywaniem zadań nałożonych na gminę na podstawie odrębnych przepisów, do realizacji których została ona powołana.
Stanowisko organu podatkowego
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 12 czerwca 2018 r., sygn. 0115-KDIT1-2.4012.239.2018. 3.KT, uznał stanowisko gminy za nieprawidłowe. W uzasadnieniu wskazał, że gmina jako organ władzy publicznej nie jest podatnikiem VAT jedynie w związku z realizacją zadań, które podejmuje jako podmiot prawa publicznego, jest takim podatnikiem natomiast w zakresie czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają gminę z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem jej za podatnika VAT, a wykonywane w takim reżimie czynności za podlegające opodatkowaniu VAT odpłatne dostawy towarów i odpłatne świadczenie usług.
W dalszej kolejności powołał art. 144 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, zgodnie z którym właściciele nieruchomości uczestniczą w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej przez wnoszenie na rzecz gminy opłaty adiacenckiej, pod pojęciem której należy rozumieć opłatę ustaloną w związku ze wzrostem wartości nieruchomości spowodowanym m.in. budową urządzeń infrastruktury technicznej z udziałem środków jednostek samorządu terytorialnego. Ustalenie i wysokość opłaty adiacenckiej zależy od wzrostu wartości nieruchomości spowodowanego budową urządzeń infrastruktury technicznej i następuje w drodze decyzji administracyjnej.
Jeżeli zatem opłaty adiacenckie pobierane są w związku z wydaniem decyzji administracyjnej i ich pobór związany jest z wykonywaniem zadań nałożonych na gminę na podstawie odrębnych przepisów, do realizacji których została ona powołana, to czynności takie nie są zwolnione z VAT, ale w ogóle nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. Z opisu przedstawionego we wniosku wynika jednak, że wpłaty zaliczek na poczet opłaty adiacenckiej dokonywane są nie na podstawie decyzji administracyjnych, lecz na podstawie dobrowolnie zawieranych umów cywilnoprawnych. W takim przypadku, uiszczana przez właściciela wpłata – jako dobrowolne świadczenie pieniężne należne tytułem realizacji określonych działań gminy – będzie spełniała dyspozycję art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT i jako taka będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.
Wyrok WSA
Na powyższą interpretację gmina wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, który nie zgodził się ze stanowiskiem organu i interpretację uchylił. Od ustnym uzasadnieniu podkreślił, że we wniosku o interpretację gmina wskazała, że buduje kanalizację sanitarną, które to zadanie jest realizowane na podstawie odrębnych przepisów prawa, a nie na podstawie umowy. Oznacza to, że okoliczność, że w ramach projektu podpisane zostały umowy cywilnoprawne nie zmienia charakteru zadania własnego realizowanego przez gminę. Trudno zresztą wyobrazić sobie jaka czynność miałaby być na podstawie takiej umowy wykonana. W ramach zawartych umów gmina nie oferuje przecież żadnego towaru ani usługi, a jedynie przyjmuje zaliczkę na poczet opłaty adiacenckiej. Przyjmowane opłaty zdaniem sądu nie podlegają opodatkowaniu VAT. Wyrok nie jest prawomocny. ?
Ekspert radzi
Agnieszka Bieńkowska, doradca podatkowy, partner w Gekko Taxens Doradztwo Podatkowe
