Zasady dokonywania doręczeń w postępowaniu administracyjnym zostały określone w art. 44 kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.). Zgodnie z § 4 tego artykułu doręczenie uważa się za dokonane z upływem 14 dni jeżeli zostało ono pozostawione w placówce pocztowej, jeżeli dokonywane było za pośrednictwem operatora pocztowego i adresat pisma nie odebrał go w tym terminie. Jest to domniemanie doręczenia na skutek tzw. „podwójnej awizacji". Domniemanie to ma charakter domniemania wzruszalnego i może zostać obalone przez stronę w toku postępowania administracyjnego lub w postępowaniu sądowoadministracyjnym.
Czytaj także:
Sytuacja w której domniemanie, to zostało skutecznie zakwestionowane pojawiła się w wyroku WSA w Opolu z 15 lipca 2019 r., II SA/Op 229/19, LEX nr 2694859. Orzeczenie to zapadło w następującym stanie faktycznym:
W dniu 6 marca 2019 r. organ administracji publicznej, po przeprowadzeniu postępowania z urzędu, wydał decyzję administracyjną i przesłał ją stronie przesyłką poleconą. Przesyłka ta była dwukrotnie awizowana. Jednak data pierwszego awiza była nieczytelna, z kolei na drugim awizie widniała data 18 marca 2019 r. Ponieważ strona nie odebrała przesyłki z placówki pocztowej operator pocztowy zwrócił pismo do organu 26 marca 2019 r.
Podczas trwania próby doręczenia strona w dniu 14 marca 2019 r. zawiadomiła organ o zmianie adresu zamieszkania. Na skutek zawiadomienia organ podjął równocześnie próbę doręczenia pisma za pośrednictwem swoich pracowników zarówno na stary i nowy adres strony. Próby te okazały się bezskuteczne. W związku z powyższym, organ 20 marca 2019 r. ponownie nadał decyzję administracyjną za pośrednictwem operatora pocztowego. Przesyłka ta także była dwukrotnie awizowana w dniach 21 marca 2019 r. i 28 marca 2019 r. Ostatecznie strona osobiście odebrała decyzję z placówki operatora pocztowego 8 kwietnia 2019 r. i wniosła odwołanie od niej 23 kwietnia 2019 r.
Organ II instancji stwierdził, że doszło do uchybienia 14-dniowego terminu na wniesienie odwołania, który upłynął 22 marca 2019 r. I sprawa została zakończona na skutek wydania postanowienia o niedopuszczalności odwołania oraz uchybieniu terminu do wniesienia odwołania przez organ II instancji.
Na postanowienie strona wniosła skargę do sądu administracyjnego. Wśród zarzutów podniesionych w skardze przede wszystkim wskazała na naruszenie art. 44 §§ 1-4 k.p.a.
Wojewódzki sąd administracyjny w wyroku z 15 lipca 2019 r. uwzględnił skargę i uchylił postanowienie w przedmiocie uchybienia terminu do wniesienia odwołania. Oceniając próbę pierwszego doręczenia pisma stronie sąd zwrócił uwagę, że konieczne było poinformowanie jej o obowiązkach wynikających z art. 41 k.p.a. – konieczność zawiadamiania organu o zmianie adresu zamieszkania (co zresztą strona uczyniła niezależnie od braku takiego pouczenia). Taka informacja skierowana do strony powinna była znaleźć się w postanowieniu o wszczęciu postępowania, które nie zostało wydane. Brak takiego pouczenia powodował, że jeżeli pierwsza próba doręczenia byłaby jedyną, to byłaby ona bezskuteczna. Stąd w ocenie sądu prawidłowa była decyzja organu o ponowieniu próby doręczenia pisma.
Z kolei odnosząc się do drugiej próby doręczenia, to sąd podzielił stanowisko NSA wyrażone w wyroku z 20 grudnia 2017 r., II FSK 3399/15, LEX nr 2441359, zgodnie z którym błędne wydanie stronie przez pocztę przesyłki po okresie jej awizowania, stanowi okoliczność uprawdopodobniającą brak winy strony w uchybieniu terminowi. Strona w momencie odbioru przesyłki zapoznaje się bowiem z pouczeniem o 14-dniowym terminie do wniesienia odwołania, co utwierdza ją w przekonaniu, że działa prawidłowo. W związku z powyższym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu stwierdził, że strona wniosła odwołanie w terminie.
Podsumowanie
Możliwość uznania doręczenia zastępczego za prawidłowe obejmuje również obowiązek prawidłowego pouczenia operatora pocztowego o terminie, w którym można odebrać korespondencję. W przypadku, gdy termin ten określono wadliwie, wadliwy jest też cały proces awizowania, o którym mowa w art. 44 § 1-4 k.p.a. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy termin ten określono zbyt krótko jak i sytuacji gdy został on określony w sposób zbyt odległy, skutkiem czego strona odebrała korespondencję już po upływie 14 – dniowego terminu awizowania, wynikającego z art. 44 § 3 k.p.a.
Sygnatura akt: II SA/Op 229/19
