Międzynarodowa Izba Pomocy Prawnej sądu w Amsterdamie uznała, że w Polsce może być zagrożone prawo do uczciwego procesu. Tym też uzasadniono wstrzymanie wykonania europejskich nakazów aresztowania (ENA) wobec 11 podejrzanych. W ich sprawie do Holandii wystąpiły sądy z Bydgoszczy, Gliwic, Katowic, Kalisza i Poznania. Nie ujawniono, jakich zarzutów i osób dotyczą sprawy.
Przed ostateczną decyzją sąd w Amsterdamie zadał szczegółowe pytania sądom w Polsce, by ustalić sytuację podsądnych w kontekście reform polskiego wymiaru sprawiedliwości, które oceniono jako zagrożenie dla sędziowskiej niezależności. Sąd wywodzi z tego obawę o prawa podejrzanych do uczciwego procesu.
Czytaj też:
Sąd ten raz już pytał stronę polską, ale – jak podał portal onet.pl – otrzymane odpowiedzi nie są kompletne i istnieją podstawy, by zadać kolejne pytania.
Sytuacja ta to konsekwencja sprawy Artura C. przed Trybunałem Sprawiedliwości UE. Irlandzki sąd, przed decyzją o zastosowaniu ENA wobec podejrzanego o przestępstwo narkotykowe, zadał pytanie prejudycjalne. Sąd chciał wiedzieć, czy zasada zaufania między państwami Unii Europejskiej stosującymi ENA zawsze jest automatyczna, czy też może doznawać ograniczeń, np. w związku z informacjami o procedurze ochrony praworządności wszczętej wobec Polski przez instytucje europejskie. TSUE odpowiedział, że automatyzmu nie ma i sąd ma badać związek między charakterem sprawy a osobami, których wydania domaga się kraj żądający.
Teraz europejskie sądy realizują tę zasadę. Artura C. w listopadzie 2018 r. wydano Polsce, ale automatyzmu już nie ma. Sądy innych krajów UE pytają sądy polskie, które muszą odpowiadać. I w odpowiedziach tych czytamy, że sędziowie są niezależni, ale są zagrożenia dla tej niezależności, m.in. w uprawnieniach resortu sprawiedliwości wobec sędziów, szczególnie gdy chodzi o możliwość wszczęcia im sprawy dyscyplinarnej.
