Jej brak niechybnie wpłynie w nadchodzącym roku na jeden z ważnych dla przedsiębiorców aspektów prowadzenia działalności gospodarczej – czas postępowań sądowych w sprawach gospodarczych. Chodzi tu zarówno o spory o zapłatę, jak i o funkcjonowanie Krajowego Rejestru Sądowego. To zaś uderzy w interes Polski, i to w dwojaki sposób – pogarszając funkcjonowanie przedsiębiorców i obniżając międzynarodowe rankingi prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce (które z kolei mają do pewnego stopnia wpływ na inwestycje w naszym kraju).
Kompetencje w tym zakresie ma, jak oceniam, Rada Ministrów jako całość, ponieważ Ministerstwo Sprawiedliwości wyczerpało swoje możliwości finansowe, kierując ostatnie środki na dodatkowe nagrody dla pracowników (porozumienie z 18 grudnia 2018 r.). Problem ten może być rozwiązany jedynie na poziomie Rady Ministrów z wykorzystaniem rezerwy budżetowej, i to w tym momencie, po to by uniknąć straty jednego roku.
Istota zagrożenia
Pomimo treści art. 89 ustawy o sądach powszechnych nakazującego zwracanie się drogą służbową, uważam, że działając w stanie wyższej konieczności – w celu zasygnalizowania dostrzeganych zagrożeń – obowiązany jestem poddać pod rozwagę Radzie Ministrów problem destrukcyjnego wpływu wynagrodzeń urzędników sądowych na zasady prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Jest mi niezręcznie pisać te słowa, jako że częściowo reprezentuję (przynajmniej w aspekcie Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi) niezależną od wykonawczej i ustawodawczej trzecią władzę i nie jest moim zadaniem wpływać na poczynania innych władz. Dostrzegam jednak konieczność zwrócenia uwagi na narastający problem.
Chodzi o zjawiska, które ujawniły się w ciągu ostatnich kilku tygodni (zwłaszcza w grudniu 2018 r. związane z nieobecnościami w pracy urzędników), a które (tak prognozuję) niechybnie znajdą odzwierciedlenie w raporcie Banku Światowego Doing Bussines w przyszłym roku (i nie tylko w nim zresztą). Zjawiska te nie są jeszcze w pełni znane na poziomie Ministerstwa Sprawiedliwości, które gromadzi i analizuje odpowiednie dane z pewnym opóźnieniem w stosunku do jednostek (sądów), z których pochodzą. Myślę jednak, że skoro występują w sądzie, którego interesy reprezentuję (drugi co do wielkości sąd w Polsce z istotnymi dla przedsiębiorców sądami gospodarczymi), to występują i w innych ważnych dla przedsiębiorców sądach.
Ranking wiele mówi
W corocznym raporcie Doing Business przygotowywanym przez Bank Światowy wymiaru sprawiedliwości dotyczy kilkanaście pozycji. Ranking ten analizuje łatwość prowadzenia działalności gospodarczej. Chodzi w szczególności o czas rejestracji podmiotów w Krajowym Rejestrze Sądowym, czas prowadzenia postępowań sądowych przez podmioty gospodarcze, wykorzystywanie narzędzi informatycznych w sądach do zarządzania sprawami przez sędziów i prawników oraz wykorzystywanie alternatywnych metod rozstrzygania sporów (mediacje). Według rankingu na 2019 r. czas postępowań sądowych (łącznie z postępowaniem egzekucyjnym) wyniósł w Polsce 685 dni (w Bułgarii 564, Niemczech 499, a w Czechach 678). O tym, jak dokładny jest to ranking, świadczy chociażby to, że na plus zaliczono Polsce wprowadzenie systemu losowego przydziału spraw sędziom. W rankingu na 2019 rok Polska zajęła 33. miejsce.