Szybsza diagnoza, dostęp do skoordynowanej terapii, mniejsze ryzyko niepełnosprawności – to korzyści, jakie ma przynieść chorym pilotażowy program kompleksowej opieki nad pacjentami z wczesnym zapaleniem stawów (KOWZS).

Według NFZ w Polsce jest ok. 600 tys. pacjentów z zapalnymi chorobami stawów. Najczęstszym z tych schorzeń jest reumatoidalne zapalenie stawów (RZS). Obrzęk i bolesność nawet jednego małego stawu palca, jeśli nie wiąże się z urazem, może oznaczać chorobę we wczesnym stadium i wymaga pilnej diagnozy.

Reumatolodzy od lat walczą o polepszenie dostępu do diagnostyki i odpowiedniej terapii. Wielokrotnie zwracali uwagę na to, że w przypadku chorób zapalnych stawów tzw. okno terapeutyczne, czyli czas, kiedy podjęcie leczenia jest najskuteczniejsze, trwa zaledwie 12 tygodni, tymczasem polscy pacjenci na pierwszą wizytę u reumatologa czekają nawet kilka lat. Pozostając bez diagnozy, właściwie dobranych leków i rehabilitacji, tracą sprawność, a w końcu wypadają z rynku pracy.

Sytuacja chorych może się zmienić dzięki programowi Kompleksowej Opieki nad Pacjentem z Wczesnym Zapaleniem Stawów (KOWZS). Zgodnie z jego założeniami pacjent, u którego pierwszy raz pojawiły się objawy zapalenia stawów, ma trafić pod opiekę ośrodka wysokospecjalistycznego z oddziałem rehabilitacyjnym i poradnią przyszpitalną. Musi to być ośrodek, który ma doświadczenie w leczeniu pacjentów z zapalnymi chorobami stawów, dysponujący odpowiednim sprzętem i metodami diagnostycznymi (jak podkreślają eksperci, diagnostyka zapalnych chorób stawów jest trudna), a także oferujący kompleksowe leczenie, w tym dostęp do wszystkich programów lekowych i rehabilitacji.

– Pierwszy rok dla pacjenta z wczesnym zapaleniem stawów jest najważniejszy. Decyduje o tym, czy uzyska on remisję, którą później utrzymamy, czy będzie chorował przewlekle i prędzej czy później powiększy grono osób, którym przysługuje grupa inwalidzka – tłumaczy prof. dr hab. n. med. Brygida Kwiatkowska, zastępca dyrektora Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji (NIGRiR) ds. klinicznych, współautorka projektu.

Ze względu na to, że choroby zapalne stawów w dłuższej perspektywie powodują szereg innych chorób, m.in. układu krążenia, powikłania ortopedyczne, neurologiczne, zaburzenia depresyjne, program ma zapewnić dostęp nie tylko do reumatologa, ale też innych specjalistów.

– Cel terapeutyczny KOWZS został bardzo precyzyjnie określony: to przede wszystkim wczesne rozpoznanie choroby, zmniejszenie jej aktywności, hamowanie jej postępu, ograniczenie występowania nawrotów oraz pojawienia się nowych schorzeń współistniejących – podkreślał na posiedzeniu sejmowej Komisji ds. Praw Pacjenta dr Jerzy Gryglewicz, ekspert ochrony zdrowia z fundacji „Eksperci dla zdrowia".

KOWZS został pozytywnie oceniony przez prof. dr hab. n. med. Marka Brzoskę, konsultanta krajowego ds. reumatologii. Jego zdaniem wdrożenie programu powinno zapobiec wielu przypadkom inwalidztwa u pacjentów, zmniejszyć liczbę hospitalizacji oraz zmniejszyć koszty społeczne.

– Mamy nadzieję, że pilotaż wejdzie w okresie od 1 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2023 r. – powiedział Gryglewicz.