W słynnej Sali Kolumnowej prezydent odbiera przysięgę od członków rządu i wręcza najważniejsze odznaczenia państwowe. To najbardziej reprezentatywna sala w Pałacu Prezydenckim. Mimo to wisi w nim nieprawidłowe godło.

Jak to możliwe? Z ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej wynika, że godłem jest wizerunek orła białego w czerwonym polu tarczy. Tymczasem w Sali Kolumnowej orzeł ma formę złoconej płaskorzeźby.

Błąd zauważyła osoba, która postanowiła skorzystać z funkcjonującego od pół roku prawa do petycji. Wysłała do Kancelarii Prezydenta pismo, na które urzędnicy byli zobowiązani odpowiedzieć. Odpisali, że użycie w Sali Kolumnowej nieprzepisowego orła nie jest złamaniem prawa, bo prawidłowe godło znajduje się w gabinecie prezydenta.

Autor petycji żądał też umieszczenia tablicy z godłem na Pałacu Prezydenckim oraz określenia polityki umieszczania flag unijnych. Zauważył, że podczas niektórych uroczystości wystawiane są flagi UE, a podczas innych nie.

Kancelaria odpisała, że tablica urzędowa z godłem znajduje się już na budynku Kancelarii Prezydenta w innym punkcie Warszawy, a flagi są wystawiane zgodnie z zasadami heraldyki.

Paweł Bezak, kustosz Muzeum Więzienia Pawiak, Oddziału Muzeum Niepodległości i autor opracowań o symbolice narodowej, mówi, że Kancelaria Prezydenta nie jest jedynym urzędem, który swobodnie podchodzi do symboli państwowych. – Często w gmachach urzędów symbole państwowe są stylizowane, co poetycko określa się mianem szat orła białego. Takie przykłady godła można znaleźć np. w Warszawie na fasadzie budynku Ministerstwa Edukacji Narodowej i na gmachu sądu przy ul. Leszno – mówi. – Trudno uznać te stylizacje za niepoprawne, bo choć pochodzące spod dłuta artysty godło odbiega od ustawowego wzoru, jest traktowane z należnym szacunkiem – komentuje.

Ostrzej do sprawy stylizowania godła odniosła się w 2005 roku Najwyższa Izba Kontroli. Opublikowała raport z kontroli w budynkach ministerstw i najważniejszych urzędów. Wynikało z niego, że w niektórych ministerstwach połowa wizerunków orła była nieprawidłowa.

Do swojego raportu izba załączyła „zasady dobrej praktyki". Wynika z nich, że „możliwe jest eksponowanie wizerunku orła artystycznie przetworzonego, jednak nie może on zastępować wizerunku ustawowego".

– Wątpliwości związane z godłem w Sali Kolumnowej to kolejny dowód, że jest za dużo dowolności – mówi senator PiS prof. Michał Seweryński, przewodniczący Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Ruszyły w niej niedawno prace nad uszczegółowieniem zasad używania symboli państwowych. – Mamy sygnał z Ministerstwa Kultury, że rozważa podjęcie kompleksowych prac w tej sprawie – relacjonuje.

Senatorowie proponują, by powstała księga znaku polskich symboli narodowych podobna do tych, jakie tworzą dla swoich logotypów firmy komercyjne. Zawierałaby wskazówki i pliki graficzne ułatwiające użycie flagi i godła.

– Na początku XX w. bardzo popularna była biżuteria patriotyczna z motywami orła białego. Często wizerunek orła był istotnie przetworzony, jednak interpretacje pozostawały eleganckie. Niestety, obecnie, w dobie masowej produkcji, choć nikt z producentów pamiątek nie ma złych chęci, efekty dozwolonych stylizacji czy artystycznego przetworzenia często odbiegają chyba od zamierzeń – dodaje.