To epoka, która zaprzeczyła poprzedniej – theocenowi, kiedy widać było, że ziemią, z całą jej biologią, naturą ożywioną i nieożywioną, zarządza Bóg. Cechą pierwotną metafizyki theocenu był strach, obawa przed nadludzką mocą, losem, fatum, Opatrznością. I ten strach, obawa determinowały ludzkie zachowanie. Ludzkość rozwijała się zgodnie z przesłaniem: „czyńmy sobie ziemię poddaną". Baliśmy się rzucać wyzwanie Stwórcy, wiedząc, że jest od nas mocniejszy. Dawał zresztą często na to dowody. Klęski żywiołowe, trzęsienia ziemi, wybuchy wulkanów, wojny i zarazy niweczyły nasze plany, nasze poczucie siły i rodzące się powoli przekonanie o wszechmocy człowieka.

I nagle wielki wybuch. Groza ciemności i wszechpotężnej ciszy, która następuje po tamtej epoce. To XX wiek. Hitler, Stalin, Mao, Pol Pot, Holokaust. Dla wielu to koniec theocenu. Właśnie tak interpretują dotykające ludzkość tragedie. Ostatecznym, metafizycznym krzykiem są heretycki...