W czerwcu, po trzech miesiącach lockdownu, przeprowadziliśmy w środowisku adwokatów ogólnopolską ankietę na temat wpływu epidemii na funkcjonowanie kancelarii i wykonywanie zawodu. Wyniki potwierdziły codzienne obserwacje czynione przeze mnie z poziomu adwokata wykonującego zawód w kilkuosobowej kancelarii. Ankietę wypełnili przede wszystkim adwokaci wykonujący zawód w indywidualnych kancelariach. Stanowili oni 90 proc. badanych. Wśród ankietowanych 51 proc. zadeklarowało, że w 2019 r. osiągnęło dochód wyższy niż 60 tys. zł, a 49 proc., że niższy od tej kwoty. Ankieta nie zawierała wprawdzie pytania o wiek, ale 45 proc. badanych określiło, że posiada nie dłuższy niż pięcioletni staż zawodowy, a 30 proc. określiło swój staż między pięć a dziesięć lat. Można więc przypuszczać, że znaczna część ankietowanych to osoby młode, do 40. roku życia.
Badani zadeklarowali, że obsługują przede wszystkim osoby fizyczne (80 proc.), a blisko połowa także osoby prawne. Praktyka zawodowa ankietowanych jest w dominującym wymiarze procesowa, czyli sądowa (59 proc. odpowiedzi). Głównie lub wyłącznie obsługę prawną podmiotów gospodarczych prowadzi 16 proc. badanych.
Już z tych danych wyłania się rzeczywisty obraz naszego zawodu, adwokatów na co dzień wykonujących swoją pracę w kancelarii, sądach, w różnych miastach, nie tylko dużych. Pandemia miała wyraźnie negatywny wpływ na wykonywanie zawodu adwokata, ograniczyła istotnie naszą działalność, a co za tym idzie – dochody. Tylko niewielka grupa (16 proc.) badanych prowadziła w czasie pandemii normalną działalność. Zdecydowana większość adwokatów częściowo ograniczyła działalność zawodową (67 proc.) bądź zupełnie ją wstrzymała (17 proc.).
Ograniczenie działalności kancelarii pociągnęło za sobą obniżenie przychodów. Spadek przychodów o ponad połowę zgłosiło 63 proc. badanych, w tym utratę całości przychodów wymieniło 18 proc. W sumie ponad 80 proc. straciło połowę lub całość przychodów w porównaniu z tymi osiąganymi w poprzednim roku.
Samorząd adwokacki odpowiedział na tę nadzwyczajną sytuację, m.in. zmieniając kierunki doskonalenia zawodowego. Warto wspomnieć choćby o internetowej Adwokackiej Akademii Przedsiębiorczości czy o szkoleniach z mediacji jako dodatkowej sferze działalności zawodowej adwokatów. Przyjęte zostały także rozwiązania umożliwiające finansowe wsparcie.
Nie o liczby chodzi
Największe trudności w wykonywaniu pracy adwokatów spowodowało złe funkcjonowanie bądź też zamknięcie sądów, urzędów i poczty. Dotkliwy był brak planowanych terminów otwarcia sądów, znaczącym utrudnieniem okazał się też brak właściwej obsługi online przez wiele sądów.
