Rozporządzenie unijne o funduszach za praworządność będzie rzeczywiście stosowane od daty w nim przewidzianej, tj. od 1 stycznia 2021 r. Dzieje się tak bez względu na to, że konkluzje szczytu unijnego z grudnia ub. r. wstrzymać miały stosowanie tego aktu prawnego do czasu wydania przez Komisję Europejską odpowiednich wytycznych i do czasu wydania wyroku przez Trybunał Sprawiedliwości UE w sprawie ważności/ nieważności tegoż rozporządzenia. Takie ustalenia wynikają ze spotkania Komisji Prawnej Parlamentu Europejskiego z ekspertami Służby Prawnej PE – z powołaniem się na zapewnienia samej przewodniczącej Komisji co do daty rozpoczęcia stosowania rozporządzenia od nowego roku.
Kluczowa argumentacja Służby Prawnej znana jest skądinąd Czytelnikom „Rz" i telewidzom TV „Rz" od lipca ub.r., tj. od konkluzji z lipcowego szczytu unijnego, na którym to szczycie za zgodą Polski reanimowano pierwotny projekt rozporządzenia fundusze za praworządność, zaproponowany przez Komisję Europejską w 2018 r., a jednocześnie w konkluzjach tych niby zapewniano (tak przynajmniej interpretowała to polska dyplomacja unijna), że przyszłe rozporządzenie, wbrew traktatom, będzie stosowane przy jednomyślności Rady Europejskiej (przywódcy państw członkowskich UE). Wtedy Czytelnikom „Rz" (w kilku publikacjach, ostatnio: „W Brukseli wrze, Warszawa śpi – rozporządzenie o funduszach za praworządność", „Rz" 18.01.2021) i telewidzom „RZ" (komentując lipcowy szczyt) zwróciłem uwagę na wyrok TS w sprawie C-5/16 wydany w 2018 r. ze skargi Polski. Według tego orzeczenia konkluzje szczytu (Rady Europejskiej) mają charakter jedynie impulsu politycznego i jako takie nie są prawnie wiążące, czyli Rada Europejska na grudniowym szczycie nie miała uprawnień do wstrzymania stosowania rozporządzenia. Teraz wyrok ten w odniesieniu do ustaleń szczytu grudniowego – jako argument kluczowy – kilkakrotnie przytoczony jest w dokumencie relacjonującym ww. spotkanie Komisji PE ze Służbą Prawną (Opinion of the Legal Service, European Parliament, 9 February 2021).
Czytaj też: A jednak fundusze za praworządność
Jeśli Komisja i Rada odmawiałyby jednak stosowania od nowego roku rozporządzenia fundusze za praworządność, wtedy Parlamentowi Europejskiemu pozostaje możliwość złożenia skargi do Trybunału Sprawiedliwości na bezczynność tych dwóch instytucji Unii – radzi Służba Prawna PE. Wystarczy, aby PE przeprowadził swoiste postępowanie dowodowe wskazujące na to, że Komisja Europejska powinna zainicjować stosowanie omawianego rozporządzenia.
Autor jest prof. nadzw. dr. hab. nauk prawnych, adwokatem – był pełnomocnikiem RP przed TSUE (od 24 maja 2019 r. do 3 marca 2020 r.).
