Zapadł kolejny wyrok NSA, który uznał, że prawnicze samorządy zawodowe nie mogą uchylać się od obowiązku informowania o zarobkach osób wykładających na aplikacji. Nie ma jeszcze prawomocnego rozstrzygnięcia, bo sprawa wróciła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie.
Czytaj też:
Sprawa jawna
Krakowska izba notarialna w 2014 r. odmówiła podania informacji o zarobkach jednego ze swoich wykładowców. Chodziło o sędziego sądu okręgowego i wynagrodzenia, jakie pobierał w latach 2011–2014 za prowadzenie zajęć dla aplikantów notarialnych. O wskazane dane – wraz z wymiarem godzinowym pracy sędziego-wykładowcy – wystąpił obywatel. W odpowiedzi otrzymał pismo prezesa rady izby, w którym wskazano, że „informacja dotycząca wynagrodzenia za prowadzenie zajęć dla aplikantów notarialnych nie stanowi informacji publicznej", dlatego nie podlega udostępnieniu.
Pytający nie dał jednak za wygraną i w 2017 r. zdecydował się złożyć skargę na bezczynność rejenckich władz do WSA.
– Obywatel ma prawo do informacji, jakie kwoty i z jakiego tytułu otrzymuje sędzia sądu powszechnego, bo to pozwala ocenić jego bezstronność i niezawisłość oraz zidentyfikować zagrożenia korupcyjne – podnosił mężczyzna w skardze do WSA.
Sąd I instancji, choć uznał, że wnioskowano o informację, która stanowi informację publiczną, to stwierdził, że wniosek nie powinien być uwzględniony z uwagi na ochronę prywatności sędziego. Nie stwierdził przy tym bezczynności rejenckiego organu.
Z takim rozstrzygnięciem nie zgodził się rzecznik praw obywatelskich, który złożył skargę kasacyjną (zaskarżając wyrok WSA w części oddalającej skargę na bezczynność). Podkreślił w niej m.in., że umowy zawierane przez samorząd notarialny, których przedmiotem jest odpłatne prowadzenie zajęć z aplikantami, mają na celu wykonanie zadania publicznego. Natomiast uczący sędzia jest osobą pełniącą funkcje publiczne, a informacje odnoszące się do działalności osób pełniących funkcje publiczne są informacjami publicznymi, które podlegają udostępnieniu.
„W wyroku z 29 maja 2019 r. Naczelny Sąd Administracyjny podzielił stanowisko rzecznika i uchylił wyrok WSA w Krakowie w zaskarżonej części, zwracając mu sprawę" – poinformowało biuro rzecznika.
Kierunek interpretacji
Co na to centralne władze notariatu? – Czekamy na decyzję sądu I instancji. Przyczyni się do określenia kierunku interpretowania i stosowania przez organy samorządu przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej, z której coraz częściej korzystają zainteresowani – mówi Mariusz Białecki, prezes Krajowej Rady Notarialnej.
– Rada izby zastosuje się do rozstrzygnięcia NSA, a ocena, czy wynagrodzenie wykładowców to informacja publiczna podlegająca ujawnieniu, może być dokonana całościowo dopiero po zapoznaniu się z uzasadnieniem – mówi Krzysztof Maj, rzecznik krakowskiej izby.
Sprawa wynagrodzeń wypłacanych z prawniczych kas osobom szkolącym aplikantów już kilkakrotnie trafiała na wokandę NSA. W zeszłym roku rozpoznawał on m.in. skargę dotyczącą bezczynności rad we Wrocławiu i w Warszawie. Udostępnienia umów ze szkolącymi chciała Fundacja Badań nad Prawem. – Chodziło o transparentność szkoleń na aplikacji adwokackiej i weryfikację pogłosek ze środowiska o hermetyczności kręgu osób szkolących oraz wygórowanych stawkach – wskazuje Jacek Bąbka, prezes fundacji.
W obu sprawach NSA przyznał rację organizacji. Adwokat Andrzej Nogal mówi, że orzecznictwo sądowoadministracyjne wywarło duży wpływ na praktykę udostępniania informacji publicznej przez korporacje.
– Jeszcze kilka lat temu uzyskanie informacji o wynagrodzeniach wykładowców było trudne. Dziś rady, szczególnie warszawska, podają żądane dane – mówi mec. Nogal, który w ubiegłym roku upublicznił listę z zarobkami stołecznych działaczy samorządowych.
Sygnatura akt: I OSK 2485/17
