Globalne ocieplenie i związane z tym rozregulowanie pogody wywołuje poważne skutki w winiarstwie – pokazują najnowsze badania naukowe. Okazuje się jednak, że uczeni zajmują się nie tylko analizowaniem i ulepszaniem składu wina, technologii fermentacji i tworzeniem nowych szczepów winorośli.

Winogrona i statystyka

Na jakość wina wpływa wiele naturalnych, niezależnych od człowieka warunków: pogoda, rok produkcji, ilość słonecznych dni w okresie wegetacji, ekstremalne temperatury. Jednym z badaczy, który zajmuje się tym zagadnieniem, jest Amerykanin, ekonomista, prof. Orley Ashenfelter z Princeton University. W swoich badaniach – wraz z zespołem – wykorzystał bazę danych o cenach sprzedaży win z regionu Bordeaux pomiędzy 1952 i 1980 r. Na tej podstawie ustalił relację cyfrową między pogodą, rocznikiem wina i ceną sprzedaży na aukcjach.

Wykorzystany przez prof. Ashenfeltera model statystyczny, w kręgach akademickich znany jako equation bordelaise (równanie bordoskie) wskazuje, że czas jest podstawowym kryterium w produkcji wina znakomitej jakości.

W latach 1952–1980 w regionie Bordeaux średnia temperatura w okresie wzrostu winorośli i dojrzewania gron wahała się od 15 do 17 st. C. Ocieplenie o jeden stopień podczas wegetacji skutkowało wzrostem cen wielkich win Bordeaux o 61,6 proc. Zespół naukowców sięgnął także po dane dotyczące wina z drugiej połowy XX w., zawarte w Global Historical Climatology Network. Na tej podstawie naukowcy stwierdzili wpływ zmian klimatu na jakość trzech dziesiątków różnych win.

Wygrani – przegrani

Z analizy wynika, że wszystkie regiony, z których pochodzą badane dionizjaki, zostały dotknięte ociepleniem, przy czym w największym stopniu dotyczy to europejskich i amerykańskich regionów winiarskich.

Wśród 30 analizowanych win w 25 dała się zauważyć tendencja do poprawy jakości. Trudno jednak o jednoznaczne określenie stopnia poprawy, bowiem oceny nie dokonywano w jednym miejscu i czasie ani według jednolitych kryteriów – w zależności od kraju i regionu eksperci posługiwali się różnymi skalami ocen.

Niemniej z oceny wynika, że na ociepleniu klimatu najbardziej skorzystały wina francuskie i australijskie. Natomiast poprawa jakości win w Chile, Republice Południowej Afryki i Kaliforni – jak sądzą badacze – nie wynika z globalnego ocieplenia, lecz z postępu w technologii fermentacji winnego moszczu.

W niektórych regionach winiarskich panują obecnie temperatury zbliżone do optimum obliczonego przez naukowców, jeśli więc będzie się tam nadal ocieplać, wpłynie to na pogorszenie jakości win. Zmiany klimatyczne sprawią więc, że w winiarstwie pojawią się wygrani i przegrani. W południowej Portugalii i południowej Kaliforni wielkie upały mogą sprawić, że przekroczony zostanie optymalny próg temperaturowy, a wtedy jakość tamtejszego wina się pogorszy. I odwrotnie, w Burgundii, Szampanii i Alzacji wciąż istnieje margines bezpieczeństwa termalnego, dlatego jakość dionizjaku może się tam poprawiać.

Wzrost temperatur spowoduje również rozwój nieznanych dotychczas chorób winorośli. Dlatego właściciele i zarządcy winnic muszą – wraz z botanikami, entomologami i biochemiki – być przygotowani, by zmierzyć się z tym problemem.

Niektóre choroby nękające obecnie winnice znikną samorzutnie, ale w ich miejsce pojawią się inne, wywoływane przez napływowe mikroorganizmy. Tym problemem zajmują się szczegółowo badacze z School of Wine & Spirits Business w Dijon (Burgundia).

Dionizos w Polsce

Wraz z ociepleniem klimatu w Polsce powstają warunki do zakładania winnic, lecz jednocześnie pojawia się potrzeba informacji na temat odmian, gleby, nawożenia, nawadniania i ochrony przed szkodnikami.

Dlatego polscy naukowcy coraz częściej zakładają kolekcje przyuczelniane. Eksperymentalne winnice posiadają: Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach, Uniwersytet Jagielloński, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, uniwersytety przyrodnicze i rolnicze.

Dr hab. Mariusz Maciejczyk z SGGW kieruje polską częścią międzynarodowego projektu VitiSmart finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Naukowcy analizują, jakie szanse i zagrożenia dla winnic niosą zmiany klimatu.