Reklama
Rozwiń
Reklama

Mops i pekińczyk. Dog i pudel. Kiedy zaczęła się ta różnorodność?

Nowe badania pokazują, że rozmiary i kształty psów wykształciły się tysiące lat przed pojawieniem się współczesnych praktyk hodowlanych.

Publikacja: 13.11.2025 22:35

Mops i pekińczyk. Dog i pudel. Kiedy zaczęła się ta różnorodność?

Foto: Stock Adobe

Naukowcy przeanalizowali rozmiary i kształty 643 czaszek udomowionych psów oraz ich wilczych przodków z okresu około 50 000 lat temu, wykazując, że różnorodność w budowie psów zaczęła się co najmniej 11 000 lat temu, mniej więcej w momencie zakończenia ostatniej epoki lodowcowej.

Wyniki podważają powszechne przekonanie, że tak duża różnorodność kształtów pojawiła się dopiero w ostatnich stuleciach, pod wpływem selektywnej hodowli.

Czytaj więcej

Wilki straszne zostały wskrzeszone? Niezwykły eksperyment z wymarłym gatunkiem

Różnice z czasów prehistorycznych

Jak wyjaśnia Allowen Evin, bioarcheolożka z Uniwersytetu w Montpellier oraz francuskiej jednostki badawczej CNRS i współautorka badań opublikowanych w czasopiśmie Science, „tradycyjnie zakładano, że główna morfologiczna dywersyfikacja – zwłaszcza wyraziste różnice w wielkości i kształcie – nastąpiła dopiero w ciągu ostatnich kilku wieków, na skutek powstania formalnych ras psów w XVIII i XIX wieku”.

Badania Evin i współautorki Carly Ameen z Uniwersytetu Exeter w Anglii pokazują jednak, że znaczne zróżnicowanie czaszek było już wyraźnie obecne w czasach prehistorycznych.

Reklama
Reklama

Analiza trójwymiarowa czaszek 158 współczesnych psów, 86 współczesnych wilków, 281 dawnych psów i 118 dawnych wilków wykazała, że „rozpoznawalne morfologie psów udomowionych” pojawiły się  około 11 000 lat temu, czego dowodem są trzy czaszki znalezione na stanowisku archeologicznym we wsi Wierietie w Rosji.

Czytaj więcej

Psy wykrywają COVID-19. Także bezobjawowy

Podczas udomowienia, jak tłumaczy Carly Ameen, czaszki psów stały się proporcjonalnie krótsze i szersze w porównaniu z wilczymi. Choć nie zaobserwowano jeszcze ekstremalnych kształtów znanych współczesnym rasom, psy z okresów mezolitu i neolitu już reprezentowały około połowy różnorodności czaszki obecnej dziś. Zwierzęta te zamieszkiwały Eurazję, co świadczy o wczesnym regionalnym różnicowaniu związanym z odmiennymi warunkami ekologicznymi i kulturowymi.

Rasa? To pojęcie współczesne

Pies, który pochodzi od dawnej populacji wilków różniącej się od współczesnych, był pierwszym udomowionym przez ludzi zwierzęciem, a kolejno dopiero pojawiły się zwierzęta takie jak kozy, owce, bydło czy koty.

Evin podkreśla, że „pojęcie rasy jest nowe i nie znajduje odzwierciedlenia w badaniach archeologicznych”. Ponieważ badacze skupili się wyłącznie na morfologii czaszek i nie dysponują danymi na temat ubarwienia, wielkości ciała czy zachowań, nie byli w stanie zidentyfikować konkretnych ras. Jednocześnie nie zauważyli ekstremalnych form czaszek, jak u buldogów, mopsów czy bullterierów.

Czytaj więcej

Rozwiązano zagadkę zimnych psich nosów
Reklama
Reklama

Pies – wielofunkcyjny partner

Chociaż miejsce i czas udomowienia psa pozostają przedmiotem dyskusji, nie ulega wątpliwości, jak istotną rolę psy odgrywały dla ludzi przez tysiąclecia.  Allowen Evin określa psy jako „wielofunkcyjnych partnerów”

Zauważa, że poza rolami użytkowymi, psy miały głębokie znaczenie. Badania archeologiczne ukazują zarówno praktyczne, jak i symboliczne związki psów z ludzkimi społecznościami.

-  Ludzie przez tysiąclecia wybierali psy do różnych zadań – polowań, pasterstwa, pilnowania czy transportu na sankach – co prowadziło do znacznej zmienności morfologicznej. W ciągu ostatnich wieków preferencje estetyczne oraz rozwój klubów kynologicznych zintensyfikowały i sformalizowały różnice w postaci odrębnych ras – podsumowuje Evin.

Naukowcy przeanalizowali rozmiary i kształty 643 czaszek udomowionych psów oraz ich wilczych przodków z okresu około 50 000 lat temu, wykazując, że różnorodność w budowie psów zaczęła się co najmniej 11 000 lat temu, mniej więcej w momencie zakończenia ostatniej epoki lodowcowej.

Wyniki podważają powszechne przekonanie, że tak duża różnorodność kształtów pojawiła się dopiero w ostatnich stuleciach, pod wpływem selektywnej hodowli.

Pozostało jeszcze 88% artykułu
/
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Reklama
Materiał Partnera
Czy AI zastąpi pracowników skarbówki? Sztuczna inteligencja a podatki
Materiał Promocyjny
eSIM w podróży: łatwy dostęp do internetu za granicą, bez opłat roamingowych
Materiał Partnera
Od wyznaczania czasu po nowe światy. Obserwatorium Astronomiczne UW skończyło 200 lat
Nauka
Koszmar arachnofobów. Odkryto podziemne megamiasto pająków. „To pierwszy taki przypadek"
Nauka
Żyjemy w matrixie, a wszechświat jest symulacją komputerową? Naukowcy mają odpowiedź
Materiał Promocyjny
Rynek europejski potrzebuje lepszych regulacji
Materiał Partnera
GEM, Abu Simbel, Ramzes II. Co łączy Wielkie Muzeum Egipskie z polską archeologią?
Materiał Promocyjny
Wiedza, która trafia w punkt. Prosto do Ciebie. Zamów już dziś!
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama