„Prawda": Niezwykłe kobiety i ich reżyser

Znakomity japoński reżyser Hirokazu Kore-eda – ubiegłoroczny zdobywca canneńskiej Złotej Palmy za „Złodziejaszków" – i dwie wielkie gwiazdy francuskiego kina: Catherine Deneuve i Juliette Binoche. To oni, wśród błyskających fleszy, oklasków i okrzyków fanów, jako pierwsi weszli do Pałacu Festiwalowego na weneckim Lido. Ich „Prawda" – piękny film o sztuce, ambicjach, prawdzie i fałszu w życiu – zainaugurowała 67. Festiwal Filmowy w Wenecji.

W ostatnich latach dyrektor Alberto Barbera zaczynał festiwal pokazami filmów amerykańskich: „Pomniejszenia" Alexandra Payne'a, „Pierwszego człowieka" i „La La Landu" Damiena Chazelle'a. W ekipach tych produkcji były hollywoodzkie gwiazdy, które zawsze przyciągają uwagę mediów i publiczności.

W tym roku, decydując się na „Prawdę", trafił w dziesiątkę: pokłonił się artystycznej Azji, a jednocześnie uhonorował Europę. I zaprezentował artystyczne przedsięwzięcie, nawiązujące do najlepszych wzorów kina kameralnego, intelektualnego i subtelnego zarazem. „Prawda" zachwyca świetnym scenariuszem i ciętymi, pełnymi niewymuszonego humoru dialogami. Niesie nietuzinkowe spojrzenie na człowieka, rodzinę, zachodnie społeczeństwo.

Dwie wielkie aktorki

To pierwszy film, który Hirokazu Kore-eda zrobił na Zachodzie. W 2003 r. napisał sztukę teatralną, której akcja toczyła się w garderobie teatralnej, podczas ostatniego przedstawienia, w którym ze sceną żegnała się wielka gwiazda. Po latach wrócił do tego tekstu, gdy spotkał Juliette Binoche i gdy okazało się, że może we Francji nakręcić film z nią i z Catherine Deneuve.

– Konsultowałem się z nimi – mówi Hirokazu Kore-eda. – Te rozmowy pomogły mi w napisaniu scenariusza.

Przekroczenie kulturowej granicy nie było pewnie dla niego aż tak trudne, jako że w swoich japońskich produkcjach opowiada historie podobne: równie skromne i uniwersalne.

Bohaterka „Prawdy" jest wielką aktorką. Właśnie wyszły jej pamiętniki, Fabienne chodzi w blasku sławy, udziela wywiadów. Z tej okazji z Nowego Jorku przyjeżdża też do Paryża jej córka Lumir, z mężem i dzieckiem. Dwie kobiety, których drogi się rozeszły, muszą się zmierzyć ze sobą – z przeszłością, z dawnymi zadrami, z niedopowiedzeniami, które zbudowały między nimi mur.

– Starałem się podejrzeć, jak moje bohaterki radzą sobie z kłamstwami, dumą, żalami, smutkiem, radościami, przebaczeniem. Zapytać, co sprawia, że rodzina jest rodziną. Prawda czy kłamstwa? I na co się zdecydować, jeśli prawda niesie ból, a kłamstwo – ukojenie? Te pytania stale zadaję w swoich filmach. I mam nadzieję, że każdy widz sam znajdzie na nie własną odpowiedź – mówił w Wenecji Hirokazu Kore-eda.

Ale poza opowieścią o relacjach matki i córki jest w tym filmie coś więcej: portret wielkiej aktorki, refleksja na temat sztuki i ceny, jaką nierzadko trzeba zapłacić za jej uprawianie. Są też rany zostające w człowieku, wypierane ze świadomości, a tkwiące w zakamarkach pamięci i czasem boleśnie wracające.

Prawdziwe postaci

„Prawda" ani przez chwilę nie nuży. Tu nie tylko matka i córka, ale każda postać jest konsekwentnie, prawdziwie narysowana. Taki jest mąż Lunir – amerykański aktor drugorzędnych seriali, a także wspaniała, inteligentna, mała wnuczka Fabienne, czy wierny menadżer gwiazdy oraz aktorka spotkana na planie filmu, wywołująca w niej wspomnienie o koleżance, której kiedyś nieuczciwie zabrała rolę. Dzięki nim Kore-eda bardzo wiele mówi o zachodniej kulturze, mentalności, obyczajowości.

Aktorki, dla których Kore-eda zrobił film we Francji, dają tu popis zawodowego kunsztu, tworząc wspaniałe i bardzo złożone kreacje.