Mikołaj Pawlak od 2006 r. jest członkiem Izby Adwokackiej w Łodzi, od listopada 2011 r. prowadził indywidualną praktykę adwokacką w Łodzi oraz w Aleksandrowie Łódzkim. W latach 2005-2016 r. pełnił funkcję adwokata przy sądach kościelnych w sprawach o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Od czerwca 2016 r. pełni funkcję dyrektora Departamentu Spraw Rodzinnych i Nieletnich w resorcie sprawiedliwości, czyli w sprawuje nadzór nad sądami rodzinnymi, zakładami poprawczymi i schroniskami dla nieletnich, jest też odpowiedzialny za tworzenie systemu pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwami, ze szczególnym uwzględnieniem pomocy dla dzieci, kobiet i rodzin.

Pawlak brał udział w pracach nad nową ustawą o nieletnich. Jak informował tygodnik "Polityka", w projekcie zapisano obniżenie o 3 lata, do wieku 10 lat, granicy, za którą dziecko będzie mogło odpowiadać za popełnienie „czynu karalnego".

W środę kandydatura Pawlaka uzyskała pozytywną opinię sejmowych komisji: polityki społecznej i rodziny oraz edukacji, nauki i młodzieży. Jak podaje Polskie Radio, podczas prac komisji opozycja zarzucała Mikołajowi Pawlakowi, że nie ma doświadczenia w pracy z dziećmi.  Kandydat odpierał te zarzuty i wskazywał, że ustawodawca nie określa, o jakie dokładnie doświadczenie chodzi. Mówił, że ani w uzasadnieniu do ustawy, ani w pracach nad zmianami w tym zakresie, nie podano żadnych kryteriów, tylko zapisano wymagany pięcioletni staż pracy z dziećmi lub na rzecz dzieci. 

Pawlak przekonywał też, że jako pracownik ministerstwa, a wcześniej adwokat, działał na rzecz dzieci.  Deklarował też, że w przypadku wyboru na Rzecznika Praw Dziecka chce zapobiegać samobójstwom wśród młodzieży oraz ograniczyć dostęp dzieci do pornografii.