Jedźcie do Danii
Jeżeli dziecko trafia do ośrodka szkolno-wychowawczego, szybko organizowana jest diagnoza na potrzeby edukacyjne, by móc je w ogóle przyjąć do ośrodka.
– Trudniej jest w domach pomocy społecznej. Dyrektorzy zgadzają się przyjąć niepełnosprawnych na kilka dni, bo potem nie wiadomo, kto zapłaci za ich pobyt. Na razie uciekający przed wojną Ukraińcy czekają na przyznanie numeru PESEL. O orzeczeniach o niepełnosprawności nikt nie myśli. Niewątpliwie w Polsce brakuje rozwiązań prawnych i systemowych. Dorosłe osoby z niepełnosprawnościami zachęcamy więc, by jechały do Danii. Tam przyjęto ustawę pozwalającą na wstępie dokonać diagnozy i od razu udzielić wsparcia dopasowanego do niepełnosprawności. A u nas wciąż pomoc dla Ukraińców z niepełnosprawnościami bazuje na publicznych zbiórkach – mówi Longin Graczyk.
Poczekacie na wsparcie
Zbiórki trzeba będzie organizować dla ukraińskich matek, które nie mogą podjąć pracy, bo opiekują się dziećmi z niepełnosprawnościami. Teoretycznie przysługuje im świadczenie pielęgnacyjne. Ale najpierw trzeba uzyskać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z odpowiednimi wskazaniami. Jak informuje Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, ukraińskie orzeczenia nie będą honorowane, bo Polska nie jest stroną umowy międzynarodowej pozwalającej na wzajemne uznawanie dokumentów potwierdzających status osoby niepełnosprawnej. Ukraińskie orzeczenie może jedynie posłużyć jako dowód.
Na podstawie tzw. specustawy ukraińscy uchodźcy mogą korzystać ze środków Funduszu Solidarnościowego i programów Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. – To jednak wsparcie incydentalne, nie systemowe – podkreśla prof. Roszewska.
Aby zostać beneficjentem programu PFRON „Pomoc obywatelom Ukrainy z niepełnosprawnością”, wystarczy dokument potwierdzający I lub II stopień niepełnosprawności, wydany w ramach ukraińskiego systemu orzekania o niepełnosprawności, a w razie jego braku – złożyć stosowne oświadczenie. Jak podkreśla resort, dzięki temu programowi zapewnione zostanie wsparcie uchodźcom w dostępie do niezbędnych wyrobów medycznych i pomoc w zakresie zapewnienia m.in. zakwaterowania, transportu osób z niepełnosprawnościami czy usług opiekuńczych i rehabilitacyjnych.
Jeśli chodzi o świadczenia z ZUS, Polskę i Ukrainę łączy umowa o zabezpieczeniu społecznym. Dotyczy m.in. zaliczania okresów ubezpieczenia w Ukrainie na potrzeby prawa do renty w Polsce i transferu świadczeń – świadczenia przysługujące na podstawie ustawodawstwa jednej ze stron nie mogą być zmniejszane, zawieszane lub wstrzymane ze względu na to, że uprawniony zamieszkuje na terytorium drugiej strony.
