Podatnicy często upoważniają kancelarie doradztwa podatkowego albo biura rachunkowe do prowadzenia ich ksiąg podatkowych oraz do składania w ich imieniu deklaracji. Jak wygląda kwestia odpowiedzialności takiej kancelarii i podatnika, gdy urząd skarbowy stwierdzi nieprawidłowości w rozliczeniach?
Zbigniew Maciej Szymik: O odpowiedzialności decyduje przede wszystkim treść umowy kancelarii z klientem. Może być zobowiązana np. tylko do prowadzenia ksiąg i właściwych obliczeń, a odpowiedzialność za składanie deklaracji podatkowych bierze na siebie sam podatnik. Jeśli jednak doradca odpowiada za całość spraw podatkowych, to oczywiście bierze odpowiedzialność za popełnione błędy. W praktyce oznacza to, że jeśli np. środek trwały, który powinien być amortyzowany, zostanie błędnie zakwalifikowany do kosztów, a urząd skarbowy nakaże dopłacić podatek z odsetkami, podatnik musi to zrobić. Doradca jednak zwraca mu odsetki. Może się również zdarzyć, że doradca w imieniu podatnika błędnie zgłosi władzom skarbowym zasady opodatkowania, np. liniowy podatek od działalności gospodarczej zamiast opodatkowania na zasadach ogólnych. Taka pomyka może oznaczać nieprzewidziane komplikacje dla podatnika. W tej konkretnej sytuacji oznacza to na przykład niemożność rozliczenia z małżonkiem. Wówczas doradca podatkowy powinien zwrócić klientowi całą kwotę, jaką ten z powodu tego błędu stracił.
Czasem organy skarbowe, widząc błąd w deklaracji lub odnotowując jej nieterminowe złożenie, wszczynają postępowanie karne skarbowe przeciwko podatnikowi, choć pomyłkę popełniło biuro rachunkowe lub doradca podatkowy. Co wtedy zrobić? Jak podatnik ma uchylić się od odpowiedzialności, jeśli nie zawinił?
Tu trzeba wrócić do kwestii, o której wspomniałem na początku rozmowy. W takich przypadkach podatnik powinien sprawdzić w umowie, jaką zawarł z biurem rachunkowym czy doradcą podatkowym, kto rzeczywiście jest odpowiedzialny za pomyłkę. Dla władz skarbowych taka umowa powinna być wystarczającym dowodem, wskazującym, przeciwko komu powinno być prowadzone postępowanie. W postępowaniu karnym skarbowym chodzi o wykazanie winy, a nie ponosi jej, kto nie był odpowiedzialny za czynności, których dotyczą zarzuty.
Zarówno doradcy podatkowi, jak i certyfikowani księgowi prowadzący biura rachunkowe podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu za szkody wynikające z błędów w swojej działalności. Czy jest jakaś różnica w tej materii między obiema formami obsługi podatników?
