Do 31 marca 2016 r. będzie można składać wnioski o dofinansowanie kultury w ramach działania 8.1 „Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury" programu operacyjnego „Infrastruktura i środowisko 2014–2020". Dofinansowane będą projekty zakładające inwestycje w infrastrukturę kultury.
Głównym celem jest ochrona dziedzictwa kulturowego i doposażenie istniejących placówek oraz modernizacja zabytkowych ogrodów i parków. Konkurs ma zasięg ogólnokrajowy, ale w tym naborze wykluczone są projekty realizowane w województwie mazowieckim. Nabór organizowany jest przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Które zgodnie z ustawą z 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020 jest instytucją pośred niczącą we wdrażaniu tego działania.
Dla kogo i jakie środki
Zgodnie z regulaminem konkursu opublikowanym przez MKiDN podmiotami uprawnionymi do ubiegania się o wsparcie są:
- państwowe lub współprowadzone z MKiDN instytucje kultury;
- szkoły i uczelnie artystyczne prowadzone i nadzorowane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego;
- Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych oraz archiwa państwowe;
- szkoły artystyczne prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego (JST) oraz jednostki samorządu terytorialnego na rzecz szkół artystycznych;
Wnioskować mogą także instytucje wymienione poniżej, ale zakres ich wniosków jest zawężony. Są to:
Kto zdobędzie Zielone Orły "Rzeczpospolitej"?
- JST oraz samorządowe instytucje kultury;
- organizacje pozarządowe;
- kościoły i związki wyznaniowe (tylko projekty w zakresie konserwacji i renowacji zabytków ruchomych i nieruchomych);
- podmioty zarządzające obiektami indywidualnie wpisanymi na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, inne niż wymienione powyżej.
W ich przypadku realizacja projektów możliwa jest wyłącznie w jednym z następujących zakresów tematycznych:
projekty dotyczące obiektów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO lub uznanych przez prezydenta RP za pomniki historii lub zlokalizowanych na obszarach objętych wpisem na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO lub położonych na obszarach uznanych za pomniki prezydenta RP;
- projekty dotyczące jednego z następujących obszarów tematycznych;
- projekty dotyczące konserwacji, restauracji, rewaloryzacji zabytków drewnianych (zarówno nieruchomych, jak i ruchomych),
- projekty dotyczące rozwoju czytelnictwa w miastach wojewódzkich;
- projekty dotyczące rozwoju sztuki współczesnej w miastach wojewódzkich;
- projekty dotyczące konserwacji, restauracji, rewaloryzacji, adaptacji na cele kulturalne oraz zabezpieczenia przed kradzieżą i zniszczeniem ruchomych i nieruchomych zabytków techniki;
- projekty wynikające z kontraktów terytorialnych.
Projekty mogą być także realizowane przez tzw. partnerstwa projektowe. Należy jednak pamiętać, że partnerami mogą być wyłącznie podmioty wskazane jako beneficjenci. Umowę partnerską z określeniem partnera wiodącego należy zawrzeć przed złożeniem wniosku o dofinansowanie.
Ministerstwo przygotowało w tym celu specjalny dokument: wytyczne do przygotowania partnerstw projektowych w ramach VIII osi priorytetowej „Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury", określające zakres takiej umowy oraz ogólne zasady zawierania partnerstw. Warto o tym pamiętać, bo partnerstwo może być kluczem do zdobycia dodatkowego punktu za spełnienie kryterium merytorycznego „ponadregionalność projektu".
Jaka wartość projektu
Na konkurs przeznaczono łącznie 200 milionów złotych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). Minimalna wartość projektu nie może być niższa niż 2 mln euro kosztów całkowitych, z wyjątkiem projektów realizowanych przez podmioty publiczne oraz projektów obejmujących zakup trwałego wyposażenia do prowadzenia działalności kulturalnej lub edukacji artystycznej i do prac konserwatorskich. Wówczas minimalna wartość projektu wynosi 0,5 mln euro kosztów całkowitych.
Maksymalna wartość projektu nie może być niższa niż 10 mln euro, jeśli projekt dotyczy obiektu wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO lub realizowany będzie na obszarze znajdującym się tej liście. W przypadku pozostałych projektów, maksymalna ich wartość wynosi 5 mln euro. Ciekawostką jest fakt, że zgodnie z interpretacją Komisji Europejskiej, limit maksymalnej wartości kosztów całkowitych, w ogóle nie dotyczy projektów obejmujących wyłącznie zakup sprzętu i wyposażenia
Pamiętaj!
„Jeden obiekt" oznacza pojedynczy element infrastruktury, np. budynek, zabytkowy ogród. W ramach konkursu można złożyć wniosek o dofinansowanie dotyczący kilku obiektów (tzw. projekt zintegrowany). Poszczególne obiekty muszą być od siebie oddzielone i funkcjonalnie niezależne. Łączny koszt projektu zintegrowanego może przekroczyć maksymalne pułapy: 5 lub 10 mln euro kosztów całkowitych, ale koszt prac przy każdym z obiektów nie może przekroczyć tych limitów. W przypadku, gdy łączny koszt projektu zintegrowanego przekracza ww. pułap, wnioskodawca musi wykazać potencjał projektu dla rozwoju regionu oraz dodatkowy wpływ realizacji projektu na wzrost gospodarczy i tworzenie miejsc pracy.
Maksymalne dofinansowanie projektów wynosi 85 proc. kosztów kwalifikowalnych. Ale ile faktycznie wyniesie, zależeć będzie od tego, jak projekt będzie wykorzystywany. Ministerstwo przygotowało w tym zakresie specjalny dokument: określenie maksymalnej kwoty dofinansowania projektów z zakresu VIII osi priorytetowej PO „IiŚ 2014–2020" „Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury", który zawiera szczegółowe elementy niezbędne do wyliczenia dofinansowania.
Pamiętaj!
Przygotowując projekt, najpierw należy go zakwalifikować we wniosku o dofinansowanie do jednego z trzech „głównych typów projektu": infrastruktura zabytkowa, niezabytkowa lub sprzęt i wyposażenie. Sporządzając budżet projektu, trzeba pamiętać, że wydatki przeznaczone na cel główny projektu muszą spełniać minimalne limity, np. na infrastrukturę zabytkową musi zostać przeznaczone minimum 60 proc. całkowitych kosztów projektu. Pozostałe 40 proc. mogą stanowić wydatki na infrastrukturę niezabytkową lub zakup sprzętu i wyposażenia.
Przygotowanie i składanie wniosków
Wnioski o dofinansowanie projektu można składać w formie elektronicznej lub papierowej. Te w formie elektronicznej muszą zostać podpisane przy użyciu certyfikowanego podpisu elektronicznego. Wnioski w formie papierowej wraz z wersją zapisaną np. na płycie CD należy składać w dwóch egzemplarzach, osobiście lub przesyłką rejestrowaną w biurze podawczym Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, ul. Krakowskie Przedmieście 15/17, 00-071 Warszawa, od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.15 do 16.15. Za moment złożenia wniosku o dofinansowanie w wersji papierowej uznaje się datę osobistego doręczenia, potwierdzonego pieczęcią wpływu zawierającą nazwisko osoby uprawnionej do odbioru oraz informację o dacie i godzinie wpływu.
Prace konserwatorskie, rozbudowa infrastruktury i zakup wyposażenia
Ubiegając się o dofinansowanie, należy pamiętać, że realizacja projektu może się odbywać dopiero po złożeniu wniosku. Zaplanowane wydatki nie mogły być wcześniej finansowane ze środków publicznych. Dodatkowo muszą być uzasadnione i potwierdzone rozeznaniem rynkowym oraz zgodne z wytycznymi w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach programu operacyjnego „Infrastruktura i środowisko na lata 2014–2020".
Pomoc publiczna
W ramach konkursu dopuszcza się zarówno projekty, w których wystąpi pomoc publiczna, jak i te w których ona nie występuje. W tym drugim przypadku – poziom dofinansowania obliczany jest zgodnie z art. 61 rozporządzenia 1303/2013, tj. za pomocą wskaźnika luki w finansowaniu.
O tym, czy w ramach realizowanego projektu wystąpi pomoc publiczna, Wnioskodawcy muszą zdecydować przed złożeniem wniosku, bo wpływa to na ustalenie budżetu we wniosku o dofinansowanie, a kryterium zgodności z prawem pomocy publicznej jest kryterium merytorycznym. Kluczowym pytaniem jest sposób, w jaki będzie wykorzystywana zakupiona infrastruktura i wytworzone dzięki niej zasoby. Najlepiej w tym zakresie posłużyć się tzw. testem pomocy publicznej
Pamiętaj!
Aby dofinansowanie było pomocą publiczną, musi spełniać łącznie wszystkie przesłanki wskazane w art. 107 ust. 1 traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Zgodnie z nim, pomocą publiczną jest przysporzenie:
- dokonywane przez państwo lub z jego źródeł (przy wykorzystaniu jego zasobów);
- stanowiące selektywną ekonomiczną korzyść,
- zakłócające lub mogące zakłócić konkurencję,
- oraz wpływające na warunki wymiany handlowej między państwami członkowskimi.
Zakwalifikowanie projektu do kategorii dofinansowania z pomocą publiczną niesie ze sobą konsekwencje spełnienia dodatkowych warunków określonych w rozporządzeniu ministra kultury i dziedzictwa narodowego z 12 sierpnia 2015 r. w sprawie udzielania pomocy na kulturę i ochronę dziedzictwa kulturowego w ramach programu operacyjnego „Infrastruktura i środowisko na lata 2014–2020. Wnioskodawca ubiegając się o pomoc na kulturę, nie może być podmiotem w trudnej sytuacji ekonomicznej. Bardzo ważny jest sposób wykorzystania infrastruktury projektu, bo od tego zależeć będzie m.in. wysokość dofinansowania.
Warto zwrócić uwagę np. na warunek określony w § 12 tego rozporządzenia. Zgodnie z nim, maksymalna wysokość pomocy publicznej na wspieranie niezabytkowej infrastruktury kultury oraz zakup wyposażenia wynosi 85 proc. kosztów kwalifikowalnych, o ile w roku kalendarzowym co najmniej:
- 80 proc. czasu prowadzonej działalności jednostki objętej pomocą publiczną będzie przeznaczone na cele kulturalne lub
- 80 proc. przestrzeni obiektu objętego pomocą publiczną będzie przeznaczone na cele kulturalne.
Ministerstwo przygotowało w tym zakresie specjalny dokument: określenie maksymalnej kwoty dofinansowania projektów z zakresu VIII osi priorytetowej PO „IiŚ 2014–2020" „Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury", który zawiera wiele szczegółowych elementów niezbędnych do wyliczenia dofinansowania.
Ocena wniosków
Ocena wniosków o dofinansowanie składa się z dwóch etapów: preselekcji i oceny ostatecznej. Premiowane są projekty spójne, wykonalne, realizowane przez doświadczonych wnioskodawców, gwarantujące trwałą poprawę oferty kulturalno-edukacyjnej i o dużym oddziaływaniu. Projekty muszą być zgodne z lokalnym planem rewitalizacji, tworzące na stałe nowe miejsca pracy. Co ciekawe np. dużą 3 punktową premią będą nagradzane projekty, które w wyniku realizacji projektu wykażą ponad 5 proc. wzrost udziału środków pozabudżetowych w ogólnych kosztach finansowania działalności.
Pamiętaj!
Czas przewidziany na ocenę wniosku o dofinansowanie nie powinien przekroczyć 120 dni, ale może się wydłużyć o czas składania wyjaśnień. MKiDN szacuje, że konkurs zostanie rozstrzygnięty w sierpniu 2016 r.
Z pewnością jest to jeden z trudniejszych konkursów, zwłaszcza dla wnioskodawców z mniejszym zapleczem organizacyjnym, jak np. samorządowe instytucje kultury. Największą przeszkodą wydaje się być wniosek o dofinansowanie, którego formularz jest wspólny dla wszystkich działań w PO „IiŚ". Zatem dużo czasu trzeba będzie spędzić na ustaleniu, czy dane zagadnienie będzie dotyczyć „kultury". Pierwsze konkursy mają też w swej naturze testowanie zaplanowanych rozwiązań. Dlatego możliwe są większe ustępstwa i przedłużone terminy. Na wszelki wypadek, warto pamiętać, że negatywna ocena wniosku nie musi oznaczać końca starań o dofinansowanie.
Od negatywnej oceny można się będzie odwołać, składając protest w ciągu 14 dni. Gdy nie zostanie on uwzględniony, negatywną decyzję można zaskarżyć zgodnie z art. 61 i art. 62 ustawy z 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020. Po otrzymaniu informacji o negatywnym wyniku procedury odwoławczej, wnioskodawca może wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego, a następnie skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Ważny adres
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego uruchomiło specjalny adres poczty elektronicznej. Pytania dotyczące konkursu można kierować na adres: poiis@mkidn.gov.pl oraz telefonicznie pod nr. 22 42 10 302.
Katarzyna Dziuba-Kubicka, specjalista ds. pomocy publicznej i funduszy UE
Wydatki kwalifikowane
Do wydatków kwalifikowanych zalicza się wydatki poniesione na:
- prace konserwatorskie, restauratorskie oraz roboty budowlane przy obiektach i na obszarach zabytkowych, zespołach tych obiektów oraz w ich otoczeniu;
- rozbudowę, przebudowę i remont niezabytkowej infrastruktury na cele działalności kulturalnej, edukacji artystycznej, archiwów;
- zakup trwałego wyposażenia do prowadzenia działalności kulturalnej, w tym edukacji artystycznej oraz realizacji prac konserwatorskich;
- modernizację wystaw stałych;
- ochronę i zachowanie zabytkowych ogrodów i parków;
- konserwację zabytków ruchomych oraz zabytkowych muzealiów, starodruków, księgozbiorów, materiałów bibliotecznych, archiwalnych i zbiorów audiowizualnych (w tym filmowych) oraz ich ochronę i udostępnienie poprzez proces digitalizacji (digitalizacja wyłącznie jako element projektu);
- zabezpieczenie obiektów przed kradzieżą i zniszczeniem;
- rozbudowę, przebudowę i remont pomieszczeń lub obiektów z przeznaczeniem na magazyny studyjne.
Ważne przepisy
- Szczegółowy opis osi priorytetowych programu operacyjnego „Infrastruktura i środowisko 2014–2020" z 29 października 2015 r.
- Ustawa z 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020; (DzU z 2014 r., poz. 1146 ze zm.)
- Rozporządzenie ministra kultury i dziedzictwa narodowego z 12 sierpnia 2015 r. w sprawie udzielania pomocy na kulturę i ochronę dziedzictwa kulturowego w ramach programu operacyjnego „Infrastruktura i środowisko 2014–2020" (DzU z 21 sierpnia 2015 r., poz. 1213)
