Najwyższa Izba Kontroli postanowiła więc ocenić realizację zadań służb konsularnych w krajach o wysokim wskaźniku emigracji obywateli polskich i na przełomie roku 2016/2017 przeprowadziła kontrolę w czterech polskich konsulatach (w Hadze, Oslo, Edynburgu oraz Mediolanie).
Kontrola została przeprowadzona w trybie doraźnym z inicjatywy Najwyższej Izby Kontroli. Dlaczego? Kontrole wykonania budżetu w 2015 r. i w latach poprzednich wykazały wzrost niespłaconych należności z tytułu pożyczek konsularnych i opłat za czynności konsularne . Stale zwiększa się liczba Polaków wyjeżdżających za granicę, a co za tym idzie - wzrasta liczba spraw, w których konieczna jest pomoc konsula. Poza tym od 1 listopada 2015 r. obowiązuje ustawa Prawo konsularne, która w jednym dokumencie reguluje zasady udzielania pomocy konsularnej obywatelom polskim za granicą, w tym pomocy finansowej na powrót do Polski.