Jarosław Kuisz: Partyjne szkoły cynizmu

Łatwo zlekceważyć wiadomość, iż poseł Łukasz Rzepecki, lat 25, jest usuwany z szeregów PiS. Gdy poparł pomysł uchylenia immunitetu posła z własnej partii, prezydium klubu prędko zainicjowało procedurę wyrzucenia Rzepeckiego z szeregów. Co ciekawe, młody poseł, by się usprawiedliwić, powołał się na program PiS. Można powiedzieć, że Rzepecki jest, oględnie rzecz ujmując, nieco oderwany od rzeczywistości. Jednak w incydencie, jak w soczewce, widać choroby życia politycznego III RP.

Nasz czy nie nasz

Po pierwsze, Rzepecki ma rację. PiS lekceważy całe fragmenty własnego programu (zapowiadano walkę z upartyjnieniem państwa), jednocześnie dodając punkty, których w nim nigdy nie było (uzależnianie wymiaru sprawiedliwości od wpływu władzy wykonawczej). „My się nie dziwimy, Rzepecki się dziwi" – można powiedzieć.

Przeciwko partii Kaczyńskiego wytoczono już najcięższe zarzuty i wylano hektolitry atramentu. Najbardziej zdumiewa, że po dwóch latach ktoś jeszcze traktuje programowe zapewnienia PiS literalnie. Pomijając politykę socjalną, pod którą dziś w 99 proc. podpisałaby się zapewne wielka koalicja PO–PiS–PSL–SLD–Razem, najważniejszym punktem programu jest wymiana kadrowa.

– Nasz czy nie nasz? – to najważniejsze w życiu politycznym pytanie, wykluczające horyzont myślenia poza opłotkami partii. Rzepecki mówi rzeczy z tego punktu widzenia horrendalne, mianowicie, że „najważniejsza jest dla niego lojalność wobec wyborców, a nie partii". Młody poseł, traktując program dosłownie, przypomniał opozycji o jednej ze strategii krytykowania partii Kaczyńskiego. Warto podkreślić, iż mowa o działaniach skierowanych nie do osób, które na PiS nie głosowały – ale do osób potencjalnie rozczarowanych lekceważeniem części obietnic.

Po drugie, warto porównać roczniki wyrzucanego posła i osób z szacownego prezydium. Rzepecki wstąpił do PiS, mając 18 lat. Jako najmłodszy spośród wybranych w wyborach w 2015 roku, symbolizował „odświeżony PiS". Ale dla młodych konserwatystów nie ma żadnego pobłażania, gdy wyrażają własne opinie. To rozgrywka pomiędzy członkami partii starszego pokolenia, a nie międzypokoleniowa gra zespołowa o Polskę. Promowanie konformizmu przez starszych kolegów ma się w polskich partiach znakomicie i zdaje się w szeregach PiS nie martwi nikogo.

Wreszcie zza sprawy Rzepeckiego wyłania się zmora polskiej polityki w III RP, jaką jest myślenie w kategoriach „wszystko albo nic". Po 1989 roku obowiązywał, opisany przez Mirosławę Grabowską, „podział postkomunistyczny". Z biegiem lat zastąpił go „podział postsolidarnościowy". Gdy dawni członkowie PZPR przestali odgrywać istotną rolę, rolę „śmiertelnego wroga" przypisano dawnym kolegom i przyjaciołom.

Historia uprawiana przez polityków rządzi się innymi prawami niż badania „sine ira et studio". Biografie czy zasługi w opozycji antykomunistycznej nie mają żadnego znaczenia. Właśnie dlatego szef MSWiA Mariusz Błaszczak może opowiadać takie nonsensy jak ten sprzed kilku dni: „Opadły maski tych, którzy siebie nazywali politykami wywodzącymi swoje korzenie z dorobku Solidarności (...) oni nawiązują do SB-eków, (...) którzy byli zbrojnym ramieniem partii komunistycznej".

W tym czasie Błaszczak oczywiście bez trudu akceptuje osoby związane z aparatem Polski Ludowej, które zgłosiły akces do PiS. Co na to mają powiedzieć młodzi konserwatyści, którzy, jak Rzepecki, okażą się naiwni i literalnie przeczytają program?

„Wszystko albo nic" opozycji

Kaczyński jest mistrzem stawiania spraw w kategoriach: „wszystko albo nic". Przegrana 27:1 w Radzie Europejskiej w sprawie Donalda Tuska stanowiła ukoronowanie myślenia bezkompromisowego. Niestety, jedną z niepokojących tendencji jest uznanie myślenia w kategoriach „non possumus" za normę przez niemal wszystkie strony demokratycznego sporu.

Podział postkomunistyczny był szkołą myślenia w kategoriach opozycji totalnej. Od 2005 roku udoskonalono podział „my – oni" na gruncie sporu PO kontra PiS. Sukcesem Kaczyńskiego jest ustawienie strategii i taktyki przeciwnika – wedle reguł, które on opanował do perfekcji. Przez dwa lata widoczne były głównie akcje protestu wobec polityki Kaczyńskiego. Akcje „przeciw", a nie „za" czymś. Opozycja w istocie tylko wyczekuje: PiS musi się w końcu zużyć, któraś afera ugodzi rząd mocniej. Nie wiadomo jednak, kiedy to nastąpi.

Casus Rzepecki to wierzchołek góry lodowej. Partyjne dyscyplinowanie ma swoje oblicze pozapartyjne – obawy przed pluralizmem i demobilizacją w polskiej polityce są ponadpartyjne. Tygodnik „Sieci Prawdy" braci Karnowskich opublikował długi artykuł skierowany przeciwko „symetrystom" prawicowym (sic!). Dosłownie tydzień wcześniej „Newsweek" Tomasza Lisa ścigał „symetrystów" w szeregach liberałów i lewicy. Stwierdzenie: „niezaangażowanie jest formą zaangażowania, tylko przykrytego hipokryzją, samooszukiwaniem i karmieniem narcyzmu" – mogłoby się ukazać pod dowolnym szyldem.