Do Rzecznika Praw Obywatelskich zwrócili się reprezentanci stowarzyszeń grupujących działaczy opozycji demokratycznej z lat 70. i 80., którzy zwrócili się o wsparcie inicjatyw nakierowanych na ułatwienie osobom represjonowanym w tych latach dochodzenia odszkodowań i zadośćuczynień w polskich sądach powszechnych.
W swoim piśmie podnoszą oni bowiem, że pomimo istnienia stosownych przepisów, w praktyce dochodzenie wskazanych roszczeń jest bardzo trudne. Ten stan rzeczy wywołuje u osób represjonowanych rozgoryczenie i poczucie lekceważenia ich praw przez władze publiczne, niezrozumiałe dla nich zwłaszcza w kontekście wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 16 marca 2011 r., którym stwierdzono niekonstytucyjność dwóch dekretów dotyczących stanu wojennego.
W opinii Rzecznika, postulat zwolnienia działaczy niepodległościowych z kosztów sądowych w sprawach o odszkodowanie i zadośćuczynienie za represje doznane w okresie stanu wojennego zasługuje na rozważenie. - Koszty takiej zmiany przepisów nie obciążą w istotny sposób budżetu państwa - spraw takich nie jest wiele, a ułatwienie dochodzenia odszkodowań i zadośćuczynień stanowiłoby spełnienie deklaracji ustrojodawcy, zawartych tak w art. 19 Konstytucji, jak i w Jej preambule – argumentuje prof. Irena Lipowicz, która w tej sprawie zwróciła się do Ministra Sprawiedliwości.
