Jak napisać skargę do Strasburga

[b]W jakim języku należy przygotować skargę?[/b]

[b]Dominika Bychawska-Siniarska:[/b] W najlepiej opanowanym przez skarżącego. Nie ma wymogów formalnych co do języka.

[b]Jeśli potrzebne jest tłumaczenie, to czy musi go dokonać tłumacz przysięgły?[/b]

Obowiązek tłumaczenia pojawia się w momencie, kiedy Europejski Trybunał Praw Człowieka prosi rząd o stanowisko po tzw. komunikacji. Wtedy strony (rząd i skarżący) muszą się zwracać do Trybunału w jednym z języków urzędowych – po francusku lub angielsku. Nie jest wymagane tłumaczenie przysięgłe. Przed złożeniem swojego stanowiska skarżący może się zwrócić do Trybunału o możliwość odpowiedzi w języku polskim, jeżeli nie włada jednym z języków urzędowych. Co do zasady sędzia przewodniczący wyraża zgodę na prowadzenie dalszej korespondencji w języku ojczystym. Dokumenty (załączniki) do skargi czy do późniejszych pism wysyła się w języku oryginalnym, nie ma potrzeby tłumaczenia. Trybunał dokonuje tłumaczeń nadesłanych dokumentów na własne potrzeby.

[b]Czy skargę można wysłać za pośrednictwem Internetu, czy też trzeba ją wysłać pocztą, listem poleconym?[/b]

Skargę, np. ze względu na bliski termin upływu sześciu  miesięcy, można wysłać faksem albo e-mailem. Niemniej jednak powinno się niezwłocznie dosłać oryginał pocztą ze względu na obowiązek umieszczenia własnoręcznego podpisu na formularzu skargi. Formularz skargi dostępny jest na stronie internetowej Trybunału oraz Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.

[b]Moja sprawa w prokuraturze ciągnie się już pięć lat. Czy mogę złożyć skargę na przewlekłość postępowania do Trybunału, czy muszę najpierw napisać skargę na opieszałość prokuratury, która prowadzi moją sprawę?[/b]

Najpierw trzeba wykorzystać wszystkie dostępne środki krajowe. W sprawach, w których zachodzi przewlekłość postępowania, należy najpierw złożyć skargę na przewlekłość przed sądami krajowymi na podstawie ustawy z 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Od 1 maja 2009 r. na podstawie wyżej wymienionej ustawy można skarżyć się także na długość postępowania przygotowawczego prowadzonego przez prokuraturę.

[b]Ile kosztuje złożenie skargi?[/b]

Wniesienie skargi do Trybunału jest bezpłatne. Skarżący ponosi jednak koszty wysyłki, tłumaczenia, kopii itd. oraz koszty reprezentacji przez zawodowego pełnomocnika. O zwrot tych kosztów może występować na późniejszym etapie postępowania przed Trybunału, gdy zostaje poproszony o przedstawienie swojego stanowiska w sprawie.

[b]Czy przy pisaniu skargi muszę korzystać z pomocy adwokata?[/b]

Nie jest wymagana pomoc prawnika. Można skargę sporządzić i składać osobiście. Niemniej jednak odpowiednie sporządzenie skargi jest ważne i zaleca się pomoc adwokata lub radcy prawnego. Obecnie fundacja prowadzi na terenie całego kraju szkolenia dla radców prawnych z postępowania przed Trybunałem. Szkolenia mają przygotować ich do reprezentowania skarżących. Na późniejszym etapie postępowania, przy sporządzaniu obserwacji skarżący powinien być reprezentowany przez fachowego pełnomocnika. Trybunał tylko w wyjątkowych przypadkach zwalnia skarżącego z obowiązku reprezentacji.

[b]Wytoczyłem proces szpitalowi o tzw. błąd w sztuce lekarskiej. Proces trwa już dwa lata, a mnie potrzebna jest szybka rehabilitacja. Czy mogę już teraz złożyć skargę do Strasburga?[/b]

Niestety, trzeba przejść cały proces instancyjny, a więc poczekać na orzeczenie sądu I instancji, następnie złożyć apelację, a jeżeli to będzie możliwe, również skargę kasacyjną. Jeżeli droga instancyjna nie zostanie wykorzystana w całości, skarga będzie uznana przez Trybunał za przedwczesną i zwrócona skarżącemu jako niedopuszczalna.

[b]Czy jest jakiś określony czas, w którym Trybunał musi się zająć moją sprawą? Jak długo można czekać na wyrok? [/b]

Trybunał nie jest związany żadnym formalnym terminem na rozpoznanie skargi. Skarżący w kilka tygodni po wysłaniu skargi zostaje poinformowany o zarejestrowaniu sprawy. Wydanie decyzji o niedopuszczalności (odrzuceniu skargi) lub o skierowaniu do rozpoznania w drodze wyroku następuje z reguły po kilkunastu miesiącach. Ze względu na dużą ilość spraw skarżący musi się uzbroić w cierpliwość. Oczekiwanie na wyrok może trwać nawet do kilku lat.

W wyjątkowej sytuacji, na przykład ze względu na wiek lub chorobę, skarżący może się domagać szybszego rozpoznania sprawy. Wniosek o szybsze rozpoznanie sprawy musi być jednak szczegółowo uzasadniony i udokumentowany (na przykład zaświadczeniami lekarskimi).