Tak zwane prawo ubogich, szerzej znane głównie ze spraw karnych, dotyczy także sądów administracyjnych, które rozpatrują sprawy podatkowe. Podatnik prowadzący sądowy spór z fiskusem może się starać o przydzielenie mu z urzędu adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Osoby i firmy, których nie stać na pokrycie kosztów sądowych, mogą się starać o zwolnienie z nich – częściowe lub całkowite.
Prawo do całkowitego zwolnienia z kosztów i ustanowienia pełnomocnika z urzędu przysługuje, gdy podatnik wykaże, że nie jest w stanie ponieść żadnych kosztów postępowania. Częściowe zwolnienie można zastosować, gdy podatnik wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Własne możliwości finansowe określa się we wniosku do sądu o przyznanie pomocy. Należy w nim podać m.in. wysokość dochodów (własnych i osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym), posiadane nieruchomości, oszczędności i wartościowe przedmioty. Sąd przed wydaniem decyzji może jednak zażądać od podatnika dostarczenia dodatkowych dokumentów o jego stanie majątkowym, w tym wyciągów z kont bankowych, zaświadczeń o zarobkach z zakładu pracy czy odpisów zeznań podatkowych.
Wzory wniosków o udzielenie pomocy można odnaleźć na stronie internetowej www.nsa.gov.pl w zakładce „formularze". Udostępniane są też nieodpłatnie w budynkach wszystkich wojewódzkich sądów administracyjnych oraz w budynku NSA. Formularze można też uzyskać w urzędach gmin. W tym jednak przypadku może się okazać, że trzeba za nie zapłacić (nie więcej niż 50 gr za stronę).
