Prawnicy działający w imieniu i na rzecz klientów mają problemy z rozliczeniem VAT od ponoszonych za nich opłat sądowych i skarbowych. W najnowszej interpretacji Izba Skarbowa w Łodzi uzależniła sposób rozliczenia od rodzaju prowadzonej przez pełnomocnika księgowości (1061-IPTPP3.4512.193.2016.3.MJ).

Sprawa dotyczyła prawnika, który świadczy usługi na rzecz osób fizycznych. Specjalizuje się w dochodzeniu odszkodowań i zadośćuczynień. Jest czynnym podatnikiem VAT, a świadczone przez niego usługi są opodatkowane stawką 23 proc. Na podstawie umów uiszcza za klientów opłaty wnoszone do sądów powszechnych oraz organów administracji publicznej, np. opłatę skarbową od pełnomocnictw, opłaty sądowe od pozwów, opłaty za wszelkiego rodzaju wpisy oraz od apelacji i zażaleń. Wpłacając te kwoty, działa w imieniu i na rzecz klienta, a nie w swoim własnym. Po zakończeniu sprawy wystawia paragon, który obejmuje kwoty uiszczone za klientów.

Sposób księgowania

Prawnik wyjaśnił, że do opłat nie dolicza żadnej marży własnej. Obciąża klientów dokładnie taką samą kwotą. Na prośbę fiskusa uściślił, że opłaty i zaliczki nie są księgowane na koncie przejściowym, gdyż nie ma takiej możliwości. Wnioskodawca nie prowadzi bowiem pełnej księgowości. Prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów.

Zapytał, czy ma doliczyć VAT do paragonów wystawionych za poniesione opłaty, czy należy je traktować jako zwrot wydatków, których nie uwzględnia się w podstawie opodatkowania. Jego zdaniem właściwe jest doliczenie do paragonu 23 proc. VAT.

Fiskus uznał jednak jego stanowisko za nieprawidłowe. Dyrektor Izby Skarbowej wskazał, że zgodnie z art. 29a ust. 7 pkt 3 ustawy o VAT istnieje możliwość odrębnego rozliczenia opłat ponoszonych na rzecz klienta, bez wliczania ich do podstawy opodatkowania z tytułu usługi głównej. Jednak nie w tym przypadku. To dlatego, że ponoszony wydatek powinien być ujmowany przejściowo w prowadzonej przez wnioskodawcę ewidencji.

Dyrektor Izby Skarbowej stwierdził na tej podstawie, że opłaty uiszczone przez wnioskodawcę w imieniu i na rzecz klientów będą stanowić element podstawy opodatkowania świadczonych przez wnioskodawcę usług.

Odniósł się też do kwestii doliczania VAT do wystawionych paragonów.

Paragon z kwotą brutto

„Paragon zawiera kwotę należną, zatem wykazane na paragonie kwoty będą kwotami brutto, tzn. będą zawierały w sobie podatek VAT" – czytamy. Oznacza to, że wnioskodawca nie może doliczyć do paragonu 23 proc. VAT.

Doradca podatkowy Andrzej Sadowski wskazuje, że w konsekwencji tej interpretacji to prawnik ponosi ciężar ekonomiczny VAT. Wskazał, że opłaty nie powinny być w opisanej sytuacji elementem podstawy opodatkowania.

Opinia:

Janina Fornalik, doradca podatkowy i starszy menadżer w MDDP

Jako podstawę do opodatkowania opłat sądowych i administracyjnych organ podatkowy przyjął brak prowadzenia przez prawnika konta przejściowego, na którym opłaty te byłyby księgowane. W mojej ocenie jest to błędne stanowisko. Uważam, że kwestia doliczania podatku VAT do opłat zwracanych prawnikom przez klientów uzależniona jest od zapisów umownych. Zwrot kosztów ponoszonych w imieniu i na rzecz klienta nie powinien podlegać opodatkowaniu VAT, jeśli umowa nie wskazuje wprost zwiększenia o te kwoty wynagrodzenia należnego za usługi prawne. Powodem opodatkowania nie może być sam sposób ujęcia tych kwot w księdze przychodów i rozchodów, gdy wnioskodawca nie ma technicznej możliwości prowadzenia „konta przejściowego" z uwagi na przyjęcie uproszczonej metody księgowania.