Korespondencja z Hamburga
Niemiecki teatr od początku wojny stanął po stronie Ukrainy, dając ofiarom reżimu Putina mocne wsparcie, którego nie mogła zlekceważyć nawet bardziej zachowawcza część niemieckiego społeczeństwa. Kuratorzy Dni Lessinga dobrze wyczuli potrzebę dyskusji o Ukrainie, która zdominowała festiwal.
Najciekawsze były dwa spektakle wyreżyserowane przez żyjącego na emigracji rosyjskiego reżysera Kiriłła Sieriebriennikowa, ofiarę reżimu Putina, choć są też opinie, że korzysta z pieniędzy jednego z oligarchów. „Wij” według opowiadania Gogola został przepisany na wojenne realia we współpracy z ukraińskim dramaturgiem Bohdanem Pankrukhinem.
W oryginale mamy młodego filozofa z kijowskiego seminarium zmuszonego do trzydniowych modłów przy trumnie córki ukraińskiego bogacza, ale też i jego ofiary. W spektaklu broniący kraju Ukraińcy zmuszają rosyjskiego żołnierza do spędzenia w zbombardowanej szkole trzech nocy z trupem ukraińskiej dziewczyny, którą prawdopodobnie zabił. Rosjanin musi skonfrontować się zarówno ze swoimi chorymi wizjami świata, jak i z prawdziwymi obrazami ukraińskiej wojny i jej ofiar. To one stają się nowym wcieleniem gogolowskiego potwora Wija, wedle legendy zabijającego spojrzeniem w oczy.
„Czarny mnich” Sieriebriennikowa wg opowiadania Czechowa to przejmujące, pełne brutalności studium szaleństwa rozpisane na trzy warianty tej samej osoby. Najbardziej radykalnym z nich, prowadzącym bohatera do samozagłady, jest ten mówiący po rosyjsku. Wypiera się winy, tłumaczy chorobą i wymyśloną legendą o samopowielającym się Czarnym Mnichu. To przykład narracji usprawiedliwiającej każdą podłość. Po takim człowieku zostają tylko ofiary i zgliszcza.
