Przedstawienie opowiada bowiem o Wierszalinie, niewielkiej miejscowości na Grzybowszczyźnie. To tam właśnie niepiśmienny chłop Eliasz Klimowicz stworzył w latach 30. XX wieku sektę i zaczął budować Nowe Jeruzalem. Wierszalińska sekta stała się tematem dramatów współzałożyciela teatru z Supraśla Tadeusza Słobodzianka – „Prorok Ilja” i „Car Mikołaj”.
Najnowsze przedstawienie Wierszalina jest oparte na opublikowanej w 1974 roku książce Włodzimierza Pawluczuka, w której ten antropolog kultury i religioznawca opisał kształtowanie się sekty iljowców. Z książki Pawluczuka Tomaszuk wybrał głównie materiały źródłowe, w efekcie czego w przedstawieniu przeplatają się relacje świadków i uczestników tamtych wydarzeń. Teatralna opowieść Tomaszuka składa się z epizodów, które w spektaklu układają się w chronologiczną całość. Poznajemy zatem historię Klimowicza od momentu objawienia się proroka, przez nieudaną próbę złożenia ofiary na krzyżu, aż po scenę egzekucji członków sekty.
W przedstawieniu pojawia się zbiorowy bohater – trzy kobiety i trzech mężczyzn. Ich pomalowane na biało twarze odbierają im jakąkolwiek indywidualność. Nie są to ludzie z krwi i kości, lecz wywołane z zebranych przez Pawluczuka świadectw postaci-duchy minionych wydarzeń. W „Reportażu o końcu świata” Tomaszuk kontrastuje metaforyczne obrazy z niezwykle dosłownymi scenami (orgia w cerkwi). Dzięki temu w wyraźny sposób oddaje sprzeczność sekty iljowców, którą charakteryzowało jednoczesne poszukiwanie metafizyki i potrzeba materializacji religijnych symboli.
„Wierszalin. Reportaż o końcu świata” to opowieść o narodzinach fanatyzmu religijnego. Monika Kwaśniewska („Nowa Siła Krytyczna”) pisze, że choć przedstawiona w nim historia sekciarzy z Grzybowszczyzny „zdaje się odległą przeszłością, to mechanizm nawarstwiających się antagonizmów między prawosławnymi a »ilijczykami« czy ślepa wiara wyznawców w samozwańczego proroka, który czerpie z ich wiary korzyści materialne, są nam – współczesnym Polakom – niebezpiecznie znane. Niebezpiecznie, bo lepiej byłoby myśleć o historii wierszalińskiej jak o religijnym i społecznym ewenemencie”.
„Wierszalin. Reportaż o końcu świata”, reżyseria: Piotr Tomaszuk, scenografia: Ewelina Piotrowiak, muzyka Piotr Nazaruk, obsada: Katarzyna Siergiej, Ewa Gajewska, Edyta Łukaszewicz-Lisowska, Dariusz Matys, Karol Smaczny, Rafał Gąsowski, premiera: 12 maja 2007, Supraśl
