Strajk szkolny Polaków na Litwie

Korespondencja z Wilna

– Dlaczego tu jestem? Moi rodzice posłali mnie do szkoły polskiej z nadzieją, że tak samo jak i oni sami, jak i ich rodzice, a moi dziadkowie będę pobierał naukę po polsku. I teraz raptem, nie wiadomo dlaczego, władze postanowiły, że szkoła będzie litewska. To nieuczciwe – powiedział „Rz" Waldemar Mażul, uczeń szkoły w Suderwie koło Wilna, który wraz ze swoimi kolegami przyjechał do litewskiej stolicy na wiec pod prezydencki pałac.

W piątek na apel Forum Rodziców Szkół Polskich na Litwie oraz szkolnych komitetów strajkowych, wzywający, by zaprotestować przeciwko dyskryminacyjnej ustawie o oświacie, odpowiedziało kilka tysięcy uczniów szkół polskich i ich rodziców (według różnych źródeł od 2 do 5 tys.). Na placu przed pałacem prezydenckim do Polaków dołączyli również uczniowie szkół rosyjskich. Wiec dał początek strajkowi uczniów szkół mniejszości narodowych.

Jak się dowiedziała „Rz", do  szkół polskich na Litwie nie przyszło 2 września około 90 proc. dzieci i młodzieży. Wśród tych, którzy przyszli, przeważali uczniowie klas początkowych. Dyrekcje tłumaczą, że „szkoły nie strajkują. Strajkują uczniowie i ich rodzice".

Strajk objął około 70 ze 100 szkół, w których na Litwie wykłada się w języku polskim. Jak powiedział „Rz" Dariusz Żybort, przedstawiciel Forum Rodziców Szkół Polskich na Litwie,  trudno jest przewidzieć, jak długo potrwa strajk. – Ostateczną decyzję w tej sprawie będą podejmowały komitety strajkowe. Ale jaka ona będzie, zależy od decyzji władz Litwy – czy zechcą podjąć z nami dialog – tłumaczy Żybort.

Do protestujących przemawiał przewodniczący Akcji Wyborczej Polaków na Litwie, eurodeputowany Waldemar Tomaszewski. Podkreślał, że przyszedł na protest nie jako polityk, ale przede wszystkim jako rodzic.

– Przyjęcie tej ustawy było decyzją polityczną litewskich władz. My również będziemy walczyć o swoje prawa metodami politycznymi. Jeśli władze nie zechcą nas słuchać, to następnym razem na tym placu będzie nie 5, ale 10 tysięcy protestujących – oświadczył Tomaszewski.

Sprawy oświaty polskiej na Litwie dzięki działaniom litewskich władz rzeczywiście stały się kwestią polityczną i  wciągnęły sporo osób, które dotychczas trzymały się z dala od  polityki.

– Nigdy w życiu nie myślałem, że będę musiał występować na  wiecu. Nie jestem politykiem, nie należę do żadnej partii, ale jako rodzic nie mogę stać i biernie czekać – powiedział z trybuny Dariusz Żybort.

Uczniowie, którzy stanowili większość przybyłych na wiec, mówili: „Poczuliśmy się ludźmi drugiej kategorii. Litewskie władze, przyjmując tę ustawę, jednoznacznie faworyzują uczniów szkół litewskich".

W przyjętej na wiecu rezolucji protestujący domagają się od władz Litwy rezygnacji z  ujednolicenia egzaminu z języka litewskiego, przywrócenia egzaminu z polskiego na listę egzaminów obowiązkowych na maturze i rezygnacji z faworyzowania szkoły litewskiej kosztem polskiej.

Polski MSZ podkreśla, że strajk w szkołach i protesty w  Wilnie to suwerenna decyzja polskiej mniejszości. – To także kulminacja trwających od miesięcy negatywnych reakcji społeczności polskiej na zagrożenia, jakie niosą postanowienia nowej ustawy o oświacie – powiedział rzecznik ministerstwa Marcin Bosacki.

Polski MSZ przygotowuje program wsparcia dla polskich szkół na Litwie. Na razie nie ujawnia jednak szczegółów.

W niedzielę na Litwę wybiera się premier Donald Tusk. Spotka się z szefem litewskiego rządu Andriusem Kubiliusem, który przesłał mu list próbujący wytłumaczyć sytuację polskiej oświaty i cel wprowadzanych reform. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek zapowiedział, że Komisja Europejska sprawdzi zapisy litewskiej ustawy.

Opinie:

Andrzej Halicki, szef Komisji Spraw Zagranicznych polskiego Sejmu

Powinniśmy w dwójnasób pomagać tym, którzy pomocy potrze- bują: polskim szkołom na Litwie, ich uczniom, rodzicom, a także nauczycielom. Pomagać, wyposażając w odpowiedni sprzęt i pod- ręczniki. A sama ustawa o oświacie jest wewnętrzną sprawą Litwy, którą powinny się zająć władze litewskie w dialogu z zaniepoko- jonymi środowiskami polskimi. Strajk szkolny jest formą obrony przed tą ustawą. Ze strony Polski było wiele interwencji, ale powtarzam – to nie my decydujemy o litewskich ustawach. Możemy natomiast dawać przykład w postaci dobrej współpracy i wspierania środowisk litewskich w naszym kraju.

—not. p.k.