USA: Sankcje. UE: dialog

Korespondecja z Brukselii

Warszawa na wydarzenia w Kijowie zareagowała już rano. Do MSZ wezwano ambasadora Ukrainy w Polsce, a szef dyplomacji Radosław Sikorski oświadczył, że „praprzyczyną tego, co się dzieje dzisiaj, jest zejście z kursu europejskiego". – Polska wzywa obie strony konfliktu na Ukrainie do umiaru – dodał, czym naraził się na zarzuty zrównywania odpowiedzialności rządu i opozycji za wzrost napięć.

Telefon do Kijowa

Do starć szybko odniósł się premier Donald Tusk. Podczas konferencji, która miała dotyczyć działań MSW, przestrzegał jedynie polityków przed „licytacją na sankcje" i podkreślał konieczność wspólnego działania całej UE.

Dzisiaj po południu prezydent Bronisław Komorowski rozmawiał przez telefon z prezydentem Ukrainy. Według komunikatu wyraził „głębokie zaniepokojenie".

Właściwej reakcji polskich władz na wydarzenia w Kijowie pomógł przede wszystkim przypadek. Prezydent już w grudniu zwołał posiedzenie Rady Bezpieczeństwa Narodowego poświęcone wydarzeniom na Ukrainie. Przypadkowo jego termin wypadł właśnie dzisiaj. – Jestem zbudowany tym, że rada znalazła wspólny język przy zachowaniu odrębności stanowisk przedstawicieli różnych formacji – podkreślał po spotkaniu. Przedstawił też kilkupunktowy plan działań w odniesieniu do Kijowa.

Jego zdaniem Polska „powinna podtrzymać jako aktualną ofertę stowarzyszeniową dla Ukrainy, obwarowaną konkretnymi oczekiwaniami" i nie wycofywać się z poparcia dla Partnerstwa Wschodniego. Dodał, że powinniśmy intensyfikować też współpracę polskich i ukraińskich samorządów. – Ukraina, bez względu na to, co się będzie dalej działo, pozostaje naszym sąsiadem – dodał.

Przypadkowo na kilkanaście godzin przed dramatycznymi informacjami z Kijowa projekt uchwały w sprawie Ukrainy złożył PiS. Posłowie chcą, by Sejm potępił „tłumienie prawa do pokojowych demonstracji i wolności słowa" i wezwał rząd do zastosowania sankcji wobec rządzących.

By omówić ewentualną reakcję Sejmu na wydarzenia w Kijowie, marszałek Ewa Kopacz zwołała na popołudnie prezydium połączone z Konwentem Seniorów. Również tu pomógł przypadek: posiedzenie Sejmu zaczęło się właśnie dzisiaj. Konwent zdecydował, że Sejm będzie głosował nad uchwałą jutro.

W Brukseli panuje przekonanie, że sankcje to koniec aspiracji europejskich Kijowa

Zapunktować starają się wszyscy. Polska Razem Jarosława Gowina opowiedziała się za utworzeniem „zespołu zadaniowego" przy Radzie Bezpieczeństwa Narodowego. Z kolei SLD  chce, by na Ukrainę udała się delegacja Europejskich Socjalistów. W skład miałaby wejść Weronika Marczuk, „jedynka" SLD w eurowyborach w Łodzi. – Pani Marczuk jest szefową Towarzystwa Przyjaciół Ukrainy i zna się na tych sprawach jak mało kto – broni pomysłu rzecznik SLD Dariusz Joński.

Amerykanie zakazują

Zachód reaguje niewiele bardziej zdecydowanie. Ambasada amerykańska w Kijowie poinformowała dzisiaj, że kilkanaście osób zostało pozbawionych prawa wjazdu na teren USA i że Waszyngton rozważa dalsze kroki wobec winnych przelewu krwi na ulicach w Kijowie. Dane tych osób pozostają niejawne, ale w mediach pojawiła się informacja, że lista zawiera 20 nazwisk, w tym szefa MSW Witalija Zacharczenki. Sankcje mają wymiar symboliczny, ukraińscy politycy i oligarchowie raczej nie podróżują do USA i nie prowadzą tam interesów.

Faktycznie bolesne mogłyby być dla nich sankcje unijne. Ale Bruksela zwleka z decyzją. Nie tylko dlatego, że procedura jest znacznie trudniejsza – potrzebna jest jednomyślna zgoda 28 państw członkowskich. Również dlatego, że UE, w przeciwieństwie do USA, autentycznie zaangażowała się w ostatnich latach w promowanie reform na Ukrainie. I choć wiary w ekipę Janukowycza już nie ma, to sankcje byłyby symbolicznym potwierdzeniem końca dialogu.

– Na poziomie UE nikt na razie aktywnie nie rozważa takiej opcji, choć niektóre państwa, np. Szwecja czy Litwa, publicznie wspominają o selektywnych sankcjach – mówi nam unijny dyplomata. Na razie oficjalna linia mówi o dialogu. Dlaczego nie stosować sankcji wobec władz strzelających do ludzi? – Rosja tylko na to czeka – mówi dyplomata.

Dryf w kierunku Rosji

W Brukseli panuje przekonanie, że sankcje to ostateczność, formalne potwierdzenie końca aspiracji europejskich Ukrainy i wepchnięcie jej w objęcia Putina.

Na razie słychać więc tylko apel o opamiętanie i śledztwo w sprawie użycia siły. Taki był poranny komunikat Catherine Ashton, szefowej unijnej dyplomacji.

Nieco bardziej zdecydowany był przewodniczący Komisji Europejskiej Jose Barroso, który w południe wygłosił oświadczenie w sprawie wydarzeń w Kijowie i jednoznacznie wezwał władze do dialogu z opozycją. Zagroził nawet reakcją UE, jeśli to nie nastąpi.

W czarnych barwach rozwój sytuacji na Ukrainie widzi polski komisarz Janusz Lewandowski. – Ukraina oddala się od Europy, rządzący wolą standardy Putina – powiedział polskim dziennikarzom. Według niego problem polega na tym, że UE nie może narzucić niczego Ukrainie, wbrew władzom wybranym przecież w demokratycznych wyborach. Na razie jednak też nie chce mówić o sankcjach: – Ale jeśli nastąpi eskalacja przemocy, to UE na pewno wyjdzie poza oświadczenie potępiające przemoc.