Nowy czeski rząd przeciw Chinom i Rosji

W miesiąc po wyborach w Pradze utworzono rząd, który zapowiada ostrą politykę wobec reżimów autokratycznych.

Publikacja: 09.11.2021 18:38

Nowy czeski rząd przeciw Chinom i Rosji

Foto: AFP

Koalicja dwóch koalicji, w sumie składająca się z pięciu partii, nad wyraz zgodnie ustaliła, kto będzie premierem, ministrami i jaki będzie program gabinetu.

Prezydent niezdrów

– Spoiwem łączącym wszystkich jest niechęć do (poprzedniego premiera) Andreja Babiša. Możliwe, że on zechce kandydować w przyszłym roku na prezydenta, dlatego koalicja musi się utrzymać – mówi „Rzeczpospolitej" praski ekspert Martin Ehl.

Formowanie gabinetu utrudniał prezydent Miloš Zeman, zarówno swymi działaniami, jak i ich brakiem. Jeszcze przed wyborami oświadczył, że wszelkie koalicje „uważa za oszukiwanie wyborców", i dlatego misję formowania nowego rządu chciał powierzyć liderowi największej partii. Po głosowaniu 8–9 października takim nadal był Andrej Babiš, jego partia zdobyła najwięcej mandatów, ale nie miała szans na stworzenie większościowej koalicji w parlamencie.

Taką większość miała zaś koalicja opozycji (108 z 200 deputowanych), ale prezydent rozchorował się. Jego stan był już taki, że wszczęto procedurę czasowego odebrania mu uprawnień. Zeman jednak ozdrowiał i mianował na premiera Petra Fialę, lidera konserwatywnej ODS i koalicji Spolu (Razem).

W skład gabinetu weszły ODS, chadecka KDU–ČSL oraz liberalna i proeuropejska TOP 09 (tworzące koalicję Spolu), a także Partia Piratów i ruch Burmistrzowie i Niezależni (należący do kolejnej koalicji PirSTAN). Pstra konfederacja obejmuje zarówno konserwatywnego i trochę eurosceptycznego premiera Fialę (z ODS), jak i liberalnego „pirata", nowego szefa dyplomacji Jana Lipavskiego.

Śladem Havla

„Czeska Republika będzie miała rząd największych jastrzębi w swej historii" – napisał na Twitterze ekspert Jakub Janda. Ponieważ jednak od dwóch miesięcy przebywa on na Tajwanie (który Czechy, w ślad za Litwą, zaczęły wspierać), w Pradze przestrzegają przed jego entuzjazmem. Ale analiza programu rządu wskazuje, że niewiele się pomylił. Dokument zapowiada na przykład przyjęcie w Czechach „ustawy Magnitskiego" (pamięci prawnika i działacza antykorupcyjnego zamordowanego w więzieniu w Moskwie w 2009 r.). Po raz pierwszy uchwalono ją w Wielkiej Brytanii i USA w 2012 roku. Zakazuje ona wydawania wiz rosyjskim urzędnikom oskarżonym o łamanie praw człowieka.

Czytaj więcej

Czechy: Jest porozumienie ws. nowego rządu. Babisz odchodzi

Projekt takiej ustawy napisał już wcześniej obecny minister spraw zagranicznych Lipavsky. „Czechy planują powrót do polityki zagranicznej w stylu prezydenta Vaclava Havla" – ogłosił Janda. Ostatni prezydent Czechosłowacji i pierwszy Czech znany był z przykładania wagi do etycznej strony polityki. Obecnie może to oznaczać zbliżenie z Tajwanem, być może nawet próbę ponownego nawiązania stosunków dyplomatycznych z Tajpej.

Dotychczas Pekin gwałtownie się sprzeciwiał takim posunięciom różnych państw. W Czechach lobbystą Pekinu był najbogatszy obywatel, bliski prezydentowi Petr Kellner, którego firmy zainwestowały w Państwie Środka. Ale Kellner zginął w marcu w katastrofie lotniczej na Alasce, a prezydent Zeman z powodu zdrowia może zrezygnować z czynnej działalności politycznej.

Jednocześnie Praga będzie „kierowała zwiększoną uwagę" na politykę w NATO i UE, a w tej ostatniej m.in. na „ochronę granic zewnętrznych Unii". Nowa koalicja zapowiada też rozwijanie współpracy wyszehradzkiej.

– Codzienna praktyka będzie sprawdzianem tych haseł. Współpraca w Wyszehradzie jest dość niepopularna w czeskim społeczeństwie. Z drugiej strony naturalna przychylność polityków dla regionu nie oznacza wspólnych inicjatyw z Orbánem czy Kaczyńskim – przestrzega Ehl. Na podstawie swoich rozmów z ekspertami obsługującymi różne partie koalicji dodaje, że „perspektywa takiej współpracy ujawnia duże różnice poglądów".

Koalicja dwóch koalicji, w sumie składająca się z pięciu partii, nad wyraz zgodnie ustaliła, kto będzie premierem, ministrami i jaki będzie program gabinetu.

Prezydent niezdrów

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 793
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 792
Świat
Akcja ratunkowa na wybrzeżu Australii. 160 grindwali wyrzuconych na brzeg
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 791
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 790