Nowym szefem KE będzie wróg PiS i sojusznik Orbána?

Europejska Partia Ludowa wybrała w czwartek Manfreda Webera na lidera swojej listy w wyborach do Parlamentu Europejskiego, które odbędą się w maju 2019 r. 46-letni chadek z Bawarii nie ma doświadczenia na szczeblu wykonawczym. Nigdy nie był w rządzie, od 14 lat jest eurodeputowanym CSU, a od czterech lat szefem największej grupy politycznej Europejskiej Partii Ludowej. Doceniany jednak przez kolegów w partii za otwartość, pracowitość i gotowość do kompromisów.

– Skrupulatny, uparty Bawarczyk – mówi o nim Jan Olbrycht, eurodeputowany PO.

Jakiś mały kraj na peryferiach

Konkurentem był Alexander Stubb, który w kontrze do Niemca chwalił się swoim imponującym doświadczeniem obejmującym funkcję eurodeputowanego, ministra, a także premiera fińskiego rządu. – W stosunku do Webera wyróżnia mnie przede wszystkim doświadczenie polityczne. Przed ośmioma laty pracowałem w rządzie, on nigdy – mówił przed głosowaniem „Rzeczpospolitej”.

– Weber prowadzi największą frakcję w europarlamencie. Czy nie ma przez to większego doświadczenia w polityce europejskiej niż osoby, które kierowały jakimś małym krajem na peryferiach Unii – replikował w rozmowie z nami Elmar Brok, eurodeputowany CDU, bliski kanclerz Merkel.

Weber lepiej trafił w gusta partyjnych kolegów, ku ich zaskoczeniu nawet jego wystąpienia były żywsze niż kandydata z Finlandii. W krótkim klipie wyborczym przedstawił się jako człowiek przywiązany do społeczności lokalnej i do wartości chrześcijańskich, dał się sfilmować, czyniąc znak krzyża w kościele katolickim. Stubb w swoim klipie operował hasłami i pokazywał się głównie w towarzystwie ważnych polityków. – Plastikowy kandydat – mówili o nim nieoficjalnie delegaci na kongres EPL. Niemiec dostał 80 procent głosów wobec 20 proc. dla Fina.

Cena poparcia PO

Polacy z PO i PSL też głosowali na Niemca. – Zawsze wykazywał dużą wrażliwość na sprawy polskie – tłumaczył nam Dariusz Rosati, eurodeputowany PO. W wielu sprawach głosował zgodnie z polskimi interesami, często inaczej niż większość jego rodzimej niemieckiej chadecji. Sprzeciwiał się wielokrotnie budowie gazociągu Nord Stream 2, zaostrzeniu przepisów dla pracowników delegowanych czy dla kierowców w transporcie międzynarodowym.

Sondaże pokazują, że to chadecja wygra wybory i Weber będzie miał największe szanse na stanowisko przewodniczącego KE. Jednak samo poparcie rodzimej frakcji nie wystarczy. Chadecy będą musieli zbudować większościową koalicję w Parlamencie, w którym prawdopodobnie znajdzie się znacznie więcej niż dziś sił populistycznych. Weber znany jest z tego, że roztoczył parasol ochronny nad premierem Węgier i liderem Fideszu Viktorem Orbánem i nie zgadzał się na wyrzucenie go z EPL. Naciska na Węgra, żeby zmienił ustawy dotyczące Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego oraz organizacji pozarządowych, ale nie chce podziałów w wielkiej chadeckiej rodzinie, szczególnie przed wyborami. Przekonuje jednak o swoim przywiązaniu do praworządności.

– Głosowałem za uruchomieniem artykułu 7 wobec Węgier – powiedział „Rzeczpospolitej”. Zapewnił także, że nie przyjmie do EPL nikogo, kto nie będzie szanował fundamentalnych wartości, takich jak demokracja i rządy prawa. W swoich wystąpieniach wielokrotnie krytykował PiS i Jarosława Kaczyńskiego, a wiadomo nieoficjalnie, że wysłannicy tej partii sondowali możliwość przyłączenia się do EPL. Weber musiał jednak jednoznacznie się od tego zdystansować, bo inaczej nie dostałby poparcia wielkiej polskiej delegacji PO i PSL. – Ktokolwiek chce zostać kandydatem EPL na przewodniczącego Komisji Europejskiej, musi nas zapewnić, że nie zaakceptuje akcesu PiS – mówił nam nieoficjalnie jeden z delegatów PO na kongres w Helsinkach. Nie wyklucza to natomiast współpracy w określonych sprawach z ugrupowaniem, w którym mógłby się znaleźć PiS po wyborach do PE. Tak jak dzieje się to obecnie, gdzie często, szczególnie w sprawach gospodarczych, EPL i Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy z udziałem PiS głosują podobnie.

Tusk zmienia front

Dużo bardziej zdecydowany w sprawie Węgra był Donald Tusk, przewodniczący Rady Europejskiej. Jeszcze jako premier polskiego rządu wielokrotnie go bronił, ale od kiedy ten stał się sojusznikiem PiS, Tusk wyraźnie zmienił front. – Nie można być chrześcijańskim demokratą, jeśli nie broni się liberalnej demokracji – oświadczył wyraźnie nawiązując do Orbána.

– Nie można podważać rządów prawa i niezależności wymiaru sprawiedliwości, stawać po stronie Putina, a nie zaatakowanej Ukrainy – kontynuował Tusk. Mówił też o homofobii, antysemityzmie, zamachu na organizacje pozarządowe i wolne media. Orbán próbował udawać, że to nie było adresowane od niego. – To nie jest moje podejście – przekonywał.

Ale na pytanie o liberalną demokrację powiedział „Rzeczpospolitej”: „To jest mieszanie dwóch filozoficznych porządków. To jest jego osobiste zdanie. Każdy ma do tego prawo. Ale ja mam oczywiście inne podejście”.