Bliżej nowego ZSRR

Korespondencja z Moskwy i Grodna

Potężna zniżka na rosyjski gaz dla Białorusi i równie potężny kredyt na budowę pierwszej  elektrowni jądrowej w zamian za odsprzedanie Gazpromowi drugiej połowy (pierwszą już ma) białoruskiej sieci przesyłowej gazu Biełtransgaz – to umowy podpisane w piątek w Moskwie przez prezydentów Dmitrija Miedwiediewa i Aleksandra Łukaszenkę.

Po podpisaniu 18 listopada dokumentów otwierających drogę startującej 1 stycznia 2012 r.  Jednolitej Przestrzeni Gospodarczej Rosji, Białorusi i Kazachstanu piątkowe porozumienie Moskwy i Mińska jest kolejnym w ostatnich dniach krokiem ku reintegracji części przestrzeni poradzieckiej.

– Wspólne państwo Białorusi i Rosji złapało drugi oddech, choć wielu już na to nie liczyło – triumfował prezydent Miedwiediew po spotkaniu z Aleksandrem Łukaszenką. I zapowiedział, że teraz jednym ze wspólnych priorytetów będą sprawy obronne.W 2011 roku Białoruś płaciła Gazpromowi 244 dolary za 1000 metrów sześciennych gazu. Zgodnie z dotychczasowym porozumieniem od przyszłego roku cena ta miała zacząć rosnąć, by w ciągu trzech lat sięgnąć stawki, za jaką Rosja sprzedaje gaz krajom UE (od 200 do 350 dolarów) . Teraz Białoruś dostała, jak określił to premier Władimir Putin, „zniżkę integracyjną".

W pierwszym kwartale 2012 roku ma płacić 165 dolarów, a w roku 2014 cena dla Białorusi ma się zrównać z ceną, za jaką gaz kupują odbiorcy rosyjscy. Mińsk zaoszczędzi na tym co najmniej 2 miliardy dolarów.

10 miliardów kredytu

Białoruś otrzyma też dziesięciomiliardowy kredyt na budowę elektrowni jądrowej. Ma być ona wybudowana w obwodzie grodnieńskim do 2018 roku przez  Rosjan. W tymże 2018 roku ma zacząć działać nowa rosyjska siłownia atomowa pod Kaliningradem. Pierwsza polska elektrownia jądrowa ma być natomiast gotowa dopiero w 2020 roku, podobnie jak nowa siłownia atomowa na Litwie,  przedsięwzięcie z udziałem m.in. Polski. Realizacja tych scenariuszy da Rosjanom dużą przewagę w konkurencji o energetyczny rynek Europy Środkowo-Wschodniej.

W zamian za te ustępstwa Rosja stanie się właścicielką całości Biełtransgazu. Oznacza to, że w przyszłości, nawet w wypadku pogorszenia się relacji między Kremlem a Mińskiem, Białoruś nie będzie miała wpływu na tranzyt rosyjskiego gazu na Zachód i nie będzie w stanie, w razie blokady dostaw ze strony Rosji, ratować się, podbierając ten surowiec.

Będzie dodatni bilans

Suma uzyskanych przez Białoruś w Moskwie dotacji pozwoli temu borykającemu się z kryzysem finansowym krajowi już w 2012 roku osiągnąć dodatni bilans w handlu zagranicznym – szacują białoruscy ekonomiści.

Porozumienia podpisane w Moskwie oznaczają też zdaniem białoruskich ekspertów przyspieszenie procesu wciągania Białorusi w zależność gospodarczą i polityczną od Rosji.

Były prezes Banku Narodowego Białorusi Stanisław Bogdankiewicz prognozuje, że w ciągu najbliższych pięciu lat Kremlowi uda się na tyle podporządkować sobie gospodarkę Białorusi, że Łukaszenko zgodzi się na zastąpienie narodowego pieniądza rublem rosyjskim. – To nieuniknione w świetle rozpoczętej ekspansji kapitału rosyjskiego – zaznacza. I przekonuje, że utrata samodzielności gospodarczej nieuchronnie doprowadzi Białoruś do utraty niepodległości.

O tym, że wobec przyspieszonej rosyjskiej ekspansji na Białorusi wyglądają na bezradne próby presji na reżim Łukaszenki ze strony Zachodu, mówi politolog Aleś Łahwiniec. – Władze białoruskie świadomie psują stosunki z Zachodem, licząc na  rosyjską rekompensatę – uważa.