Czy to koniec Saakaszwilego?

Wojciech Górecki z Achałkałaki i Tblisi

Gdy tylko telewizje gruzińskie podały exit polle, z których wynikało, że „Gruzińskie Marzenie" zdobyło ponad połowę głosów, tysiące uradowanych ludzi z niebieskimi flagami wyległo na aleję Rustawelego. Partia prezydenta Saakaszwilego miała o 10 punktów procentowych mniej. I gdyby te wyniki się potwierdziły, Gruzję czekałaby wielka zmiana.

Micheil Saakaszwili przyznał, że jego partia przegrała, ale tylko na listach partyjnych, z których wybieranych jest 77 posłów. Zapewnił, że w okręgach jednomandatowych kandydaci jego Zjednoczonego Ruchu Narodowego prowadzili w 53 z 73 okręgów. Oficjalne wyniki miały się pojawić w nocy. Gruzję czeka jeszcze zapewne ostra walka polityczna.

Mistrzowie narzekania

W Tbilisi trudno jest znaleźć zwolenników władzy. Taksówkarze, kierowcy minibusów czy sklepikarze nie zostawiają na prezydencie Saakaszwilim suchej nitki i deklarują poparcie dla miliardera Iwaniszwilego, przywódcy koalicji Gruzińskie Marzenie.

– To bardzo po gruzińsku – tłumaczy Oleg Panfiłow, urodzony w Tadżykistanie rosyjski dziennikarz i reżyser, który od wojny 2008 r. mieszka w Tbilisi i legitymuje się gruzińskim paszportem. – Gruzini uwielbiają narzekać, ale jak przyjdzie co do czego, zagłosują na rządzący Zjednoczony Ruch Narodowy.

Inni obserwatorzy byli mniej kategoryczni w sądach.

Gruzińska Syberia

Im dalej od Tbilisi, tym liczba zwolenników Iwaniszwilego spada. Gruzińska prowincja zyskała na reformach Saakaszwilego najwięcej. W Dżawachetii, graniczącej z Armenią i zamieszkanej w większości przez Ormian, powstały nowe drogi (do stolicy jedzie się teraz dwie–trzy godziny, a nie, jak poprzednio, sześć–siedem) i uruchomiono kilka zakładów. Prowincja, zwana gruzińską Syberią (z uwagi na wysokość nad poziomem morza panują tu wyjątkowo surowe zimy), wciąż należy do najbiedniejszych w kraju, ale zmiany na lepsze są oczywiste.

– Jest wiele powodów, dla których można Saakaszwilego nie lubić – mówi 60-letni Stepan, współpracujący z zagranicznymi instytucjami, kierującymi do regionu projekty z zakresu pomocy rozwojowej. – Prezydent wprowadził miękki autorytaryzm, nie liczy się z ludźmi. Ale na dziś to najlepszy wariant. Opozycja nie ma żadnego pomysłu i może roztrwonić to, co już w Gruzji zbudowano. My tutaj najbardziej boimy się destabilizacji.

Wszyscy patrzą na ręce

W punkcie wyborczym nr 70 w mieście Achałkałaki w godzinę po otwarciu lokalu (wybory zaczęły się o godz. 8, a skończyły o 20) było więcej obserwatorów niż wyborców. Dopiero około 11 ci ostatni się uaktywnili i przed wejściem ustawiła się kolejka. Członkowie komisji znakowali palce każdego głosującego widocznym w ultrafiolecie markerem, co miało zapobiec podwójnemu głosowaniu: przed wejściem sprawdzano wszystkim ręce specjalną lampą.

Najpoważniejszymi naruszeniami były tu próby głosowania za całą rodzinę (jedna osoba przynosiła kilka dowodów osobistych) i kilka przypadków oddawania głosu kolejny raz.

Rosyjski projekt?

Jednym z powodów, dla których koalicja Bidziny Iwaniszwilego zachowuje w Dżawachetii pewne szanse, są deklaracje miliardera o woli poprawy relacji z Rosją: – Tutaj wszyscy chcą normalizacji stosunków gruzińsko-rosyjskich, nawet zwolennicy Zjednoczonego Ruchu Narodowego – mówi obserwatorka z organizacji pozarządowej Liga Wyborców. – To tam jeździmy do pracy, nie do Ameryki. Wielu z nas ma w Rosji rodziny. Ruch wizowy z Rosją i problemy w podróżowaniu do tego kraju bardzo utrudniają nam kontakty.