Wyrok za „pedała” zmieni polskie sądy?

Pierwszy w Polsce wyrok, który nakazuje bezrobotnej z Wolina przeprosić sąsiada homoseksualistę za to, że publicznie nazwała go „pedałem“ i zapłacić mu 15 tys. zł zadośćuczynienia, wywołał burzliwą dyskusję.

W uzasadnieniu wyroku szczeciński sąd przywołał rezolucję Parlamentu Europejskiego ze stycznia 2006 r. Zacytował zapisaną w niej definicję homofobii, która głosi, że jest to „nieuzasadniony lęk i niechęć wobec osób homoseksualnych, biseksualnych i transseksualnych, oparty na takich uprzedzeniach, jak rasizm, ksenofobia, antysemityzm i seksizm“.

Prof. Genowefa Grabowska, sędzia, konstytucjonalistka z Uniwersytetu Śląskiego, była europosłanka SdPl, jest uzasadnieniem zachwycona. – Organy UE wydają takie „miękkie“ przepisy, ale to, czy poszczególne kraje je stosują czy nie, to ich suwerenna decyzja – zaznacza. – Cieszę się, że polscy sędziowie są już tak świadomi europejskich regulacji, że je znają i że się nimi posiłkują. Zdaniem prof. Grabowskiej wyrok jest bardzo ważny dla wizerunku Polski w UE. Podkreśla też, że orzeczenie jest oparte na polskim prawie, a powołanie się przez sąd na rezolucję PE to element „kształtowania europejskiej świadomości“. – Jesteśmy członkami UE, powinniśmy więc stosować normy, które obowiązują we wspólnocie, a każdy tolerancyjny człowiek powinien przyjąć to do wiadomości – podsumowuje.

– Nie jestem pewien, czy sądom wolno korzystać z takich rezolucji – mówi z kolei dr Janusz Kochanowski, rzecznik praw obywatelskich. – Są one przecież z natury rzeczy aktami politycznymi wyrażającymi światopogląd określonego kręgu kulturowego, którego my, Polacy, w większości katolicy, nie musimy przecież do końca podzielać.

Rzecznik krytykuje przytoczoną przez sąd definicję homofobii: – To fałszywa definicja, bo co to znaczy „nieuzasadniony lęk“? Kto ma decydować o tym, czy lęk jest czy nie jest uzasadniony? Weźmy znanego podróżnika Wojciecha Cejrowskiego. Ma przecież prawo być homofobem. Nie ma obowiązku być homofilem. Jeśli nakazujemy, za pośrednictwem sądu, nawet nie wprost, bycie homofilem, to przekreślamy znaczenie słowa tolerancja. Nie wolno mylić tolerancji z obowiązkiem akceptacji.

Według Kochanowskiego polskie sądy powinny opierać się jedynie na prawie polskim, a na europejskim tylko w tym zakresie, w jakim jest ono jego częścią. - Podpieranie wyroków politycznymi dyrektywami UE to niebezpieczna praktyka, która kuchennymi drzwiami wprowadza w oficjalny obieg jedynie słuszne poglądy - twierdzi RPO.

Urszula Chmielewska, sędzia SO w Szczecinie, która orzekała w sprawie „pedała”, nie chciała komentować własnych decyzji. - Mogę tylko przypomnieć, że sędzia orzeka niezawiśle, zgodnie z własnym sumieniem.

[ramka][i]Komentarz[/i]

[b]Stefan Hambura, berliński adwokat:[/b]

Kiedy Polska wchodziła do UE, dużo się mówiło o gwarancjach dotyczących prowadzenia własnej, odrębnej polityki związanej z kulturą i obyczajami. Z biegiem czasu wiele się jednak zmieniło, bo dziś oddziaływanie UE na Polskę jest zbyt silne, a wola zachowania polskiej tradycji i wartości chyba zbyt słaba. Myślę, że mamy do czynienia ze zmianami, które w Polsce zachodzą niezauważalnie, ale krok po kroku, tymczasem niektóre kraje bardzo mocno walczą o zachowanie swoich odrębnych, kulturowych norm.

Dobrym przykładem jest tu Irlandia, która poprzez blokowanie Traktatu Lizbońskiego dodatkowo zabezpiecza swoje interesy. Kolejny przykład to wyrok niemieckiego Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdził wprost, że UE to związek suwerennych państw i że - według niemieckiej konstytucji - nigdy nie może stać się państwem federalnym. Tu parlamentarzyści od razu wzięli się za robotę nad odpowiednimi ustawami, bo niemiecki TK zmusił do tego niemieckie elity, podczas gdy polscy posłowie chyba rozjechali się na urlopy i odpoczywają, jakby nie dostrzegając problemu. A ja bym go nie lekceważył.