Filmowe zwiastuny książek

– Książki są bardzo rzadko reklamowane w kinie czy telewizji, bo wydawnictwa nie mają takiego budżetu, za który mogłyby zorganizować wielką kampanię reklamową – mówi Agnieszka Sempolska z wydawnictwa Prószyński i S-ka. W ten sposób tłumaczy rozpowszechniającą się modę na książkowe zwiastuny w Internecie.

Pierwszy taki zwiastun powstał w 1994 roku. Był to trzyipółminutowy film promujący książkę "Amnesia" kanadyjskiego autora Douglasa Coopera. Wtedy można było go zobaczyć w telewizji, księgarniach i na spotkaniach autorskich. Dopiero w 2003 roku powstał pierwszy zwiastun internetowy do książki "Dark Symphony" amerykańskiej pisarki Christine Feehan.

Od tego czasu powstaje ich coraz więcej. Dzisiaj wystarczy wpisać w serwisie YouTube tytuł książki, żeby stwierdzić, że prawie o każdej z nich powstał jakiś krótki filmik. Mogą to być formy przypominające teledyski, zwiastuny filmowe, takie, w których wypowiadają się krytycy, dziennikarze czy recenzenci albo sam autor opowiada o tym, co napisał.

– Robimy trailery do książek ważnych – zaznacza Janusz Jabłoński z Wydawnictwa Literackiego, które ma swój kanał na YouTube. Stworzony przez tę oficynę zwiastun, w którym Jerzy Stuhr opowiada o sobie i swojej rodzinie przy okazji wydania książki "Stuhrowie. Historie rodzinne", obejrzało prawie 14 tys. internautów. Z kolei najnowszy filmik dotyczy Czesława Miłosza. – Mamy Rok Miłosza. Planujemy wydać wiele wznowień i dlatego zrobiliśmy ten zwiastun – tłumaczy Jabłoński.

Większość takich produkcji przygotowywanych przez wydawnictwa to monolog autora lub rozmowa z nim. Takie rozwiązanie jest najłatwiejsze do zrealizowania, a jednocześnie zdaniem wielu najciekawsze. – Wykorzystujemy tę opcję, bo wtedy czytelnicy mogą poznać autora prawie osobiście – tłumaczy Sempolska.

– Autorzy zazwyczaj występują w zwiastunach do książek podróżniczych, bo w nich autor jest przeważnie głównym bohaterem – wyjaśnia Maja Gańczarczyk z Wydawnictwa Otwarte, które zrobiło filmową zapowiedź książki "Samsara. Na drogach, których nie ma" o wyprawie do Azji podróżnika i dziennikarza radiowej Trójki Tomka Michniewicza. Są w niej zdjęcia z wyprawy, wypowiedź autora oraz komentarze dziennikarza i podróżnika Jacka Pałkiewicza i aktora Tomasza Sobczaka.

– Nie chciałem występować w tym trailerze, ale wydawnictwo było nieubłagane – śmieje się Michniewicz. Uważa, że autorzy książek nie są celebrytami i nie powinni sami reklamować tego, co napiszą. Dodaje, że zwiastun do jego książki został zrealizowany w gronie pasjonatów i najbliższych przyjaciół, co przełożyło się na sukces. Obejrzało go ponad 15 tys. osób, które polecały go sobie na Facebooku.

W wielu innych zwiastunach autorzy o rezultatach swojej pracy opowiadają znacznie dłużej. – To jest opowieść o książce, którą napisała klawiatura mojego komputera – mówi Maria Ulatowska, autorka książki "Sosnowe dziedzictwo", w zwiastunie wyprodukowanym przez wydawnictwo Prószyński i S-ka. – O czym jest ta książka? Powiedziałabym, że o miłości. O miłości do ludzi, o miłości między ludźmi, o miłości do zwierząt, przyrody, do życia w ogóle – słyszymy z ust autorki, która tłumaczy, że zaczęła pisać na emeryturze.

Wydawnictwa zaznaczają, że problem pojawia się przy publikacjach zagranicznych pisarzy. – W przypadku książki Stephena Kinga "Pod kopułą" dostaliśmy materiały od wydawcy z USA i przystosowaliśmy je do polskiego czytelnika – opowiada Sempolska.

Nie zawsze jednak obecność autora jest konieczna, by osiągnąć internetowy sukces. Przykładem jest klip do książki Lauren Oliver "7 razy dziś" zrobiony przez Wydawnictwo Otwarte.

Główna bohaterka, nastoletnia Sam, siedem razy przeżywa ostatni dzień swojego życia. Filmiki promujące książkę stylizowane są na wideoblog. Sam opowiada: – "Nie idę do szkoły. Właśnie tak. Jeden z najlepszych i najgorszych dni w moim życiu zaczyna się od tych czterech słów (...) Popularne dziewczyny mają dużo łatwiej. Możesz zrobić, co chcesz, i nie spotka cię za to żadna kara. To tak, jakby szkoła była grą w pokera, a my miałybyśmy w ręku najmocniejsze karty. A kto powiedział, że życie ma być sprawiedliwe?"

– Zrobiliśmy siedem filmików, które przez siedem dni przed premierą wpuszczaliśmy do sieci. Pomysł się spodobał. Mają one dużą liczbę wyświetleń, komentarzy i są przeklejane na blogi i fora młodzieżowe – opowiada Maja Gańczarczyk z Wydawnictwa Otwarte.

Nie jest to jedyny skierowany do młodzieży pomysł tego wydawnictwa. Przy okazji publikacji drugiego tomu młodzieżowej serii "Szeptem" Becki Fitzpatrick zorganizowano na Facebooku konkurs. Zwycięska para wystąpiła w trailerze, wcielając się w role głównych bohaterów książki.

W wyniku konkursu powstał też zwiastun wyprodukowany przez wydawnictwo Drzewo Babel do książki Paulo Coelho "Zwycięzca jest sam". Wydawcy zorganizowali razem z Cinema City w 2009 roku konkurs. – Napisanie scenariusza zajawki zapowiadającej powieść, która jeszcze nie ukazała się drukiem, wymaga nie lada zdolności, wyobraźni iintuicji – mówił wtedy Cezary Harasimowicz, przewodniczący jury.

Wygrała studentka kulturoznawstwa Zuzanna Popik. – Sama historia opisana w książce była bardzo filmowa. Dlatego stwierdziliśmy, że fajnie byłoby zrobić trailer – opowiada Magda Malejczyk z wydawnictwa Drzewo Babel.

– Niektóre z tych zwiastunów są porównywalne do wielkich produkcji filmowych, ale większość jest raczej słaba – mówi Tadeusz Pilas, twórca portalu Książki.tv. – Coraz częściej też ludzie, którzy czytają książki, nagrywają swoje refleksje i wrzucają je do Internetu.

Takich amatorskich recenzji wideo wiele jest w blogach. – Naprawdę fajnie jest poczytać takie ciekawostki o warzywach, owocach, mięsie, przyprawach, które na co dzień widzimy w sklepach – opowiada do kamery internetowej o książce "100 sekretów diety" Anny Selby blogerka Aleksandra Świątkowiak.