Referendum- bat na urzędników

„Członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować w drodze referendum o sprawach dotyczących tej wspólnoty” - głosi Konstytucja RP. Do tej pory narzędzie demokracji bezpośredniej, jakim jest referendum lokalne, najczęściej było wykorzystywane do prób - zwykle nieudanych - odwołania lokalnych władz. Teraz poznaniacy tą drogą chcą mieć wpływ na sytuację w mieście.

„Nie” dla strażników i płatnego parkowania

Niedawno powstałe stowarzyszenie „Tak dla Poznania” od niespełna tygodnia zbiera podpisy pod wnioskiem o przeprowadzenie referendum w mieście.

Ma być dość nietypowe, nie chodzi w nim bowiem o odwołanie budzącego w mieście wiele kontrowersji prezydenta Ryszarda Grobelnego. Stowarzyszenie stawia trzy postulaty: likwidacji straży miejskiej i strefy płatnego parkowania i obniżenia cen biletów za przejazdy komunikacją miejską.

- To problemy dostrzegane i bardzo często poruszane na publicznych forach przez mieszkańców. Mamy niewydolną strefę parkowania, kosztowną i nieudolną straż miejską, bardzo drogą komunikację - mówi „Rz” Przemysław Piasta, szef stowarzyszenia „Tak dla Poznania” i były wicemarszałek sejmiku wielkopolskiego (w ubiegłorocznych wyborach startował z list PJN).

Piasta dysponuje też wyliczeniami, które - jak mówi - uzasadniają postulaty.

- Koszt utrzymania straży miejskiej to ok. 17 mln zł rocznie, z tego 4 mln zł to pensje strażników. Wpływy z SPP ledwo to pokrywają, bo też wynoszą ok. 17 mln zł. Likwidacja zarówno straży, jak i strefy zbilansowałaby się wzajemnie - tłumaczy Piasta.

To, czy do referendum w ogóle dojdzie, zależy od samych poznaniaków. Inicjatorzy akcji mają bowiem 60 dni na zebranie ok. 43 tys. podpisów. Na razie działacze stowarzyszenia są dobrej myśli, bo przez pierwsze trzy dni zebrali ponad tysiąc podpisów. A w tym tygodniu w mieście ma stanąć ok.20 punktów „werbunkowych”.

A to niejedyna przymiarka do referendum, jaka w tym roku czeka mieszkańców Poznania. Zimą SLD chce rozpocząć akcję zbierania podpisów pod wnioskiem o odwołanie prezydenta miasta Ryszarda Grobelnego. Powód - kryzys finansów miejskich. Nieoficjalnie radni mówią „Rz”, że w październiku może zabraknąć w miejskiej kasie pieniędzy np. na wypłaty dla nauczycieli.

Biorą sprawy w swoje ręce

Polacy w „małych ojczyznach” coraz chętniej sięgają po referenda lokalne. - Daje się zauważyć taki trend sięgania po instrument demokracji bezpośredniej, pewnego nacisku na władze, jakim jest referendum. Ma to miejsce zwłaszcza w mniejszych społecznościach, gdzie łatwiej dotrzeć do obywateli - uważa dr Maciej Drzonek, politolog.

I tak np. w wyniku referendum, które odbyło się w niedzielę, mieszkańcy Kłodawy odwołali z funkcji burmistrza miasta Józefa Chudego. A w czerwcu w ten sam sposób z funkcją burmistrza Ostródy pożegnał się Olgierd Dąbrowski. Z kolei w marcu tego roku w referendum mieszkańcy gminy Nowinka (Podlaskie) odwołali całą radę gminy sparaliżowaną przez wewnętrzne kłótnie.

Ale eksperci zwracają uwagę, że często sami mieszkańcy nie zdają sobie sprawy z realnej siły oddziaływania na władze, jaką daje im lokalne referendum. Nieważne na przykład okazało się czerwcowe referendalne głosowanie w Gryfinie w sprawie lokalizacji elektrowni jądrowej. Poszło głosować zaledwie 13,79 proc. uprawnionych obywateli (wymóg - frekwencja minimum 30 proc.). W sierpniu okazało się też, że nie będzie referendum w Rybniku w sprawie likwidacji straży miejskiej. Inicjatorom - członkom Kongresu Nowej Prawicy - zabrakło 1,5 tys. podpisów. Wystarczającej liczby podpisów nie zebrali też inicjatorzy referendum w sprawie odwołania prezydent Łodzi Hanny Zdanowskiej (PO).