Ile do powiedzenia ws. funkcjonariuszy służb mundurowych ma związek zawodowy?

Czy odmowę wypłaty nagrody musi zaakceptować związek

Funkcjonariuszka Służby Więziennej działająca aktywnie w związkach zawodowych nie dostała nagrody rocznej ze względu na otrzymanie negatywnej opinii służbowej. Uznała to za zmianę zasad wynagradzania i zaskarżyła decyzję dyrektora zakładu karnego do sądu. Jej zdaniem pracodawca nie miał prawa zmienić na niekorzyść jej warunków pracy i płacy bez zgody organizacji związkowej. Czy faktycznie przełożony powinien poczekać na stanowisko związków?

Nie. Jak uznał, bowiem WSA w Szczecinie w wyroku z 25 października 2006 r. (II SA/Sz 822/06) nagroda roczna nie stanowi elementu warunków płacy lub pracy a zatem nie przyznanie tego świadczenia funkcjonariuszowi Służby Więziennej nie stanowi jednostronnej zmiany warunków pracy lub płacy na niekorzyść pracownika. Odmowa przyznania nagrody rocznej nie wymaga, więc zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej określonej w art. 32 ust. 1 pkt 2 ustawy o związkach zawodowych.

Fakt zwolnienia funkcjonariusza Służby Więziennej z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej (art. 31 ustawy o związkach zawodowych), nie powoduje wyłączenia tego funkcjonariusza z podległości służbowej wobec przełożonego właściwego w sprawach osobowych. Pełnienie funkcji etatowej w zarządzie zakładowej organizacji związkowej nie powoduje też ustania stosunku służbowego funkcjonariusza SW powstałego w drodze mianowania.

Skoro nagroda roczna przyznawana jest jeden raz w roku i nie przysługuje funkcjonariuszowi za rok kalendarzowy, w którym wydano mu opinię o nieprzydatności na zajmowanym stanowisku w okresie służby stałej, a tak było w sytuacji opisanej w pytaniu, to trzeba uznać, że odmowa przyznania nagrody była zgodna z prawem.

podstawa prawna: art. 67 ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jedn. DzU z 2015 r. poz. 355 ze zm.)

podstawa prawna: art. 32 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jedn. DzU z 2015 r. poz. 1881)

Czy można przenieść policjanta bez zgody związku

Na skutek reorganizacji pionu kryminalnego komendy powiatowej, przełożony przeniósł policjanta i zarazem członka zarządu organizacji zakładowej NSZZP najpierw do dyspozycji, a następnie mianował go na niższe stanowisko. Czy mógł zmienić mu warunki służby bez zgody organizacji związkowej, o której mowa w art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych?

Tak. Pierwszeństwo w stosowaniu mają tu, bowiem przepisy ustawy o Policji. Natomiast ustawa o związkach zawodowych może być uwzględniona tylko w takim zakresie, w jakim nie koliduje ona z przepisami ustawy podstawowej (tj. ustawy o Policji), w tym jej celami. Tak uznał Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok z 8 stycznia 2015 r., I OSK 2219/13, orzeczenia.nsa.pl).

Zmiana warunków pracy (służby), o której traktuje art. 32 ust. 1 pkt 2 ustawy o związkach zawodowych, jest konsekwencją przeniesienia policjanta na inne stanowisko służbowe. Jeśli na przeniesienie na niższe stanowisko służbowe nie zgadza się policjant, może on zostać zwolniony ze służby (art. 38 ust. 4 ustawy o Policji).

Ustawa o Policji nie przewiduje, aby zgodę albo brak zgody na takie przeniesienie wyrażać miał inny podmiot. Zdaniem NSA, gdyby dopuścić tu stosowanie art. 32 ust. 1 pkt 2 ustawy o związkach zawodowych, brak zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej uniemożliwiałby przeniesienie (zmianę jednostronnie warunków pracy na niekorzyść) policjanta imiennie wskazanego uchwałą zarządu jego członka lub innego policjanta będącego członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy. Oznaczałoby to, że organ nie mógłby w takiej sytuacji przenieść policjanta zgodnie z przepisami art. 38 ust. 1-3 ustawy o Policji. Sprawiłoby to, że odpowiednio stosowane przepisy dopełnienia (ustawy o związkach zawodowych) wykluczałyby możliwość zastosowania przepisów regulacji podstawowej dla stosunku prawnego (ustawy o Policji).

Interpretacja taka jest niedopuszczalna. Tak, więc art. 32 ust. 1 pkt 2 ustawy o związkach zawodowych nie znajduje zastosowania przy przeniesieniu policjanta na niższe stanowisko, tj. przy stosowaniu art. 38 ust. 1-3 ustawy o Policji, jeżeli warunki płacy tego funkcjonariusza nie zostają wskutek przeniesienia pogorszone.