Krajowa Izba Odwoławcza w orzeczeniu z 8 sierpnia 2018 (KIO 1355/18 ) zakwestionowała specyfikację istotnych warunków zamówienia do umowy ramowej, zarzucając, że nie określono w nim zakresu przedmiotu zamówienia. Instytucja tzw. „wykonania zastępczego" uregulowana jest w pierwszej kolejności w art. 480 kodeksu cywilnego. Można z niej skorzystać w razie zwłoki dłużnika w wykonaniu zobowiązania (np. w wykonaniu określonych prac). W takiej sytuacji wierzyciel może żądać, aby sąd upoważnił go do wykonania danej czynności czy danych prac na koszt nierzetelnego dłużnika. Wierzyciel nie traci przy tym roszczenia o naprawienie szkody.
Czytaj także: Od października 2018 przetargi publiczne obowiązkowo on-line
Zamysł PKP PLK S.A. polegał na tym, że spośród wyselekcjonowanych firm – stron umowy ramowej zamawiający mógł szybko wybierać te, które, w razie potrzeby, miałyby przejąć w ramach wykonania zastępczego realizację prac nienależycie wykonywanych przez wykonawców poszczególnych kontraktów inwestycyjnych PLK.
Kwestionując zapisy specyfikacji istotnych warunków zamówienia, KIO wskazała, że podanie do wyceny przykładowych pozycji robót, które nie są związane z żadną realizowaną inwestycją ani warunkami kontraktowymi, uniemożliwia złożenie przez wykonawców porównywalnych ofert. Wobec tego Izba nakazała określenie opisu przedmiotu zamówienia za pomocą dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych (STWiORB), jak tego wymaga art. 31 Prawa zamówień publicznych (p.z.p.)
Według p.z.p. umowa ramowa to konstrukcja, w ramach której strony z góry ustalają warunki, na jakich zakupy publiczne będą dokonywane w przyszłości. Tego rodzaju rozwiązanie stosowane jest w sytuacji, kiedy zamawiający nie znają dokładnych ilości, rodzaju lub terminu dotyczących ich potrzeb, jakie w przyszłości mają być zaspokojone. Pozwala ona stronom w szczególności na oszczędność czasu, którego w innym przypadku wymagałoby przeprowadzenie pełnych procedur konkurencyjnych na potrzeby wyłonienia wykonawców poszczególnych przyszłych zakupów.