Rada ustala, za co zapłacą rodzice

Wychowanie przedszkolne obejmuje dzieci w wieku od trzech do sześciu lat. Stanowi o tym wprost art. 14 ust. 1 ustawy o systemie oświaty. Jednocześnie zgodnie z ust. 3 tego artykułu dla dzieci w wieku sześciu lat odbycie rocznego przygotowania przedszkolnego w przedszkolu albo w zorganizowanym w szkole oddziale (klasie) przedszkolnym jest obowiązkowe. Zapewnienie warunków do spełnienia tego obowiązku jest zadaniem własnym gminy.

[srodtytul]Darmowa podstawa programowa[/srodtytul]

Sieć prowadzonych przez gminę publicznych placówek przedszkolnych i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych należy do kompetencji rady gminy, która w tej sprawie podejmuje stosowną uchwałę. Rada gminy jest również upoważniona do podjęcia uchwały ustalającej opłaty za świadczenia w prowadzonych przez nią placówkach. Podejmując stosowną uchwałę, radni powinni przede wszystkim mieć na uwadze art. 6 ust. 1 ustawy o systemie oświaty, który określa, jakie kryteria powinno spełniać przedszkole, aby mogło być uznane za publiczne.

Takim będzie placówka spełniająca trzy warunki: [b]po pierwsze – musi zatrudniać nauczycieli posiadających odpowiednie kwalifikacje, po drugie – przeprowadza rekrutację dzieci według zasady powszechnej dostępności i po trzecie – prowadzi bezpłatne nauczanie i wychowanie w zakresie co najmniej podstawy programowej wychowania przedszkolnego.[/b] Ten ostatni warunek jest szczególnie istotny przy podejmowaniu uchwał w sprawie ustalania opłat, o których mowa w art. 14 ust. 5 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=544FBFEBE385C79402356ADE7C8890B4?id=175841]ustawy o systemie oświaty[/link].

[ramka][b]Przykład[/b]

Co wynika z nałożonego na gminy obowiązku prowadzenia bezpłatnego nauczania i wychowania w zakresie podstawy programowej? Odpowiedzi na to pytanie udziela [b]wojewoda łódzki w rozstrzygnięciu nadzorczym z 2 lutego 2002 r. (PN. I. -0911/8/2005)[/b]. Organ nadzoru stwierdził w nim, że uchwała rady ustalająca opłaty za pobyt dziecka w placówce publicznej, w której realizowana jest wyłącznie podstawa programowa wychowania przedszkolnego, jest nieważna. Obowiązek prowadzenia przez gminne przedszkola publiczne nauczania i wychowania w ramach podstawy programowej wynika bowiem wprost z przepisów ustawy o systemie oświaty, co przesądza o tym, że zajęcia mieszczące się w tej podstawie muszą być przez takie placówki świadczone bezpłatnie.[/ramka]

[srodtytul]Zabroniony ryczałt[/srodtytul]

Niedopuszczalne jest również tworzenie uchwał o zbyt ogólnej treści. Do takich wniosków doszedł wojewoda podlaski, uchylając w trybie nadzoru uchwałę rady miasta w Lipsku. W jej treści znalazło się postanowienie, że miesięczna opłata za świadczenia prowadzonego przez gminę przedszkola publicznego „w zakresie ponad podstawy programowe wychowania przedszkolnego” wynosi dla dzieci korzystających z jednego posiłku 48,15 zł, a dwóch posiłków – 103,79 zł.

Zdaniem wojewody uchwała rady podjęta na podstawie art. 14 ust. 5 ustawy o systemie oświaty powinna wskazywać konkretne kwoty za konkretne świadczenia. Nie wszystkie dzieci bowiem będą korzystały ze wszystkich oferowanych świadczeń wykraczających poza podstawy wychowania przedszkolnego. Natomiast konsekwencją przyjęcia rozwiązania, zgodnie z którym wysokość opłaty uzależniona jest od tego, czy dziecko korzysta z jednego czy dwóch posiłków, jest to, że[b] rodzice, niezależnie od tego, z ilu i jakich zajęć dodatkowych ich pociecha będzie korzystać, będą ponosić takie same koszty.[/b] Taki zapis może być ponadto podstawą do obciążenia opłatą rodziców, których dzieci w ogóle z tych dodatkowych świadczeń nie korzystają[b] (NK. II. DM. 0911-100/09).[/b]

[srodtytul]Punkt wyjścia do weryfikacji[/srodtytul]

Opłaty za dodatkowe świadczenia przedszkoli mają charakter cywilnoprawny. Zastosowanie do nich ma zatem zasada ekwiwalentności, zgodnie z którą [b]oddzielną opłatę wnosi się za każde konkretne świadczenie, które poza podstawę programową wykracza. Ponadto opłata taka powinna pozostawać w relacji do kosztów świadczenia tych usług.[/b] Takie stanowisko zajął [b]Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu[/b], który w wyroku z 24 września 2008 r. stanął na stanowisku, że opłata ustalona przez gminę stanowi swoistą zapłatę za uzyskanie zindywidualizowanego świadczenia oferowanego przez przedszkole [b](III SA/Wr 358/08).[/b]