Starostowie będą odpowiadać za właściwe oznakowanie zabytków

Przepisy ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami stanowią, że obiekt zabytkowy może (ale nie musi) być oznakowany.

Decyduje starosta

– Umieszczanie znaków informujących, że dany obiekt jest zabytkiem, leży w gestii starostów – wyjaśnia Maksymilian Cherka z Uniwersytetu Warszawskiego. – Jest to instrument subsydiarny, na dodatek fakultatywny względem wpisu zabytku nieruchomego do rejestru zabytków – dodaje.

W efekcie około 85 proc. zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru nie jest oznakowany stosowną tablicą informującą.

Na problem zwróciła uwagę także Najwyższa Izba Kontroli, która w „Informacji o wynikach kontroli prawidłowości gospodarowania i nadzoru nad wybranymi zabytkami nieruchomymi w latach 2004–2008" wskazała, że takie oznakowanie zabytków specjalną tablicą informacyjną powinno być obligatoryjne.

I takie właśnie rozwiązanie wprowadza opracowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego projekt nowelizacji ustawy o ochronie zabytków. Przewiduje on mianowicie, że każdy wpisany do rejestru zabytek nieruchomy ma być trwale i w widocznym miejscu oznakowany stosowną tablicą. Jednocześnie projekt powierza staroście realizację tego obowiązku. Na realizację tego zadania powiaty będą mogły otrzymać fakultatywną dotację.

– Ta może i wystarczy na umieszczenie znaku, ale już nie na jego utrzymanie – wskazuje Andrzej Porawski, dyrektor Biura Związku Miast Polskich.

Sprzeciw samorządów

– Zmiana charakteru zadania z fakultatywnego na obligatoryjne jest tak naprawdę nowym zadaniem dla powiatów – mówi Andrzej Porawski. – Niezapewnienie odpowiednich dochodów na jego realizację oznacza nieposzanowanie konstytucyjnej zasady samodzielności finansowej samorządów – dodaje.

Samorządy zwracają też uwagę, że nowe zadanie może się okazać dla starostów czy prezydentów miast na prawach powiatu niewykonalne, również dlatego, że nie każdy właściciel zabytkowego domu będzie chciał go dobrowolnie „do oznakowania" udostępnić.

– Tymczasem projekt nie daje nam żądnych narzędzi do wyegzekwowania tego obowiązku – wskazuje dyrektor Porawski. I dodaje, że jego realizacja na drodze postępowania administracyjnego będzie niezwykle długotrwała. – Za to nakłada na starostów obowiązek oznakowania zabytków w ściśle oznaczonych terminach – zwraca uwagę Andrzej Porawski.

Masz pytanie, wyślij e-mail do autora, m.cyran@rp.pl

Opinia

Grzegorz Kubalski, wicedyrektor Biura Związku Powiatów Polskich