Wirtualny dochód gmin

Problem dotyczy gmin wiejskich, których jest w Polsce blisko 1600. Muszą one płacić same sobie podatek od tzw. dróg wewnętrznych, czyli np. dojazdów do pól. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych stanowi, że finansowanie dróg, w tym opłacanie podatku od nieruchomości, należy do ich właściciela lub zarządcy. Podatek ten pobierany jest przez gminy. A to oznacza, że samorządy, do których te drogi należą, płacą daninę do własnej kasy.

[srodtytul]Realne straty[/srodtytul]

Te nieracjonalne przepisy mają dla gmin negatywne skutki finansowe. Wpływy z podatku od nieruchomości są brane pod uwagę przy ustalaniu wskaźnika dochodów podatkowych na jednego mieszkańca. Od tego wskaźnika zależy, czy jednostka samorządu otrzyma w ramach subwencji ogólnej kwotę wyrównawczą.

- Chodzi o setki kilometrów dróg. Taki wirtualny dochód jednej gminy może więc wynosić nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych rocznie. Są gminy, które straciły przez to nawet milion złotych subwencji wyrównawczej - mówi Mirosław Lech ze Związku Gmin Wiejskich Województwa Podlaskiego.

- Wysokość dochodów podatkowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca jest także jednym z kryteriów przy pozyskiwaniu środków Unii Europejskiej - powiedział Rzeczpospolitej" Edward Trojanowski, sekretarz generalny Związku Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej.

Samorząd może sam siebie zwolnić z tego podatku lub obniżyć jego stawki. Według Trojanowskiego zastosowanie tych ulg nic jednak nie zmienia, jeśli chodzi o wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca. Obliczenia są takie same jak w przypadku dochodów wykonanych.

Najlepszym rozwiązaniem byłoby zatem zwolnienie ustawowe. Tylko w ten sposób podatki nie byłyby wliczane do wskaźnika dochodów. Na to nie ma jednak na razie zgody Ministerstwa Finansów.

Według Ministerstwa Finansów "nieracjonalna z formalnego punktu widzenia sytuacja, gdy gmina płaci podatek samej sobie, może być jednak zmieniona na podstawie obecnie obowiązujących przepisów" pisze resort w odpowiedzi na interpelację poselską dotyczącą problemu samorządów.

[srodtytul]W oczekiwaniu na ustawę[/srodtytul]

Ministerstwo wskazuje, że rada gminy może zmienić status dróg wewnętrznych na drogi publiczne, by w ten sposób skorzystały one ze zwolnienia podatkowego. Mówi o tym m.in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 lutego 2006 r. [b](sygn. akt I OSK 1381/05)[/b]. Sąd stwierdził w nim, że "skorzystanie przez radę gminy z uprawnienia do zaliczenia drogi do kategorii dróg gminnych nie jest uzależnione od spełnienia przez nią warunków technicznych".

- Przekwalifikowanie drogi z wewnętrznej na publiczną mogłoby rozwiązać ten problem, ale nie zawsze jest to możliwe. Jest bowiem problem z ustaleniem właściciela wielu dróg. Gmina nie ma do nich tytułu prawnego, ale jako zarządca płaci podatek. Zwolnienie ustawowe byłoby rozwiązaniem o wiele prostszym i skuteczniejszym - powiedział Trojanowski.