Kiedy można zwolnić urzędnika

Wynika to z faktu, że pracownik samorządowy nie może wykonywać zajęć, które pozostawałyby w sprzeczności z jego obowiązkami albo były z nimi związane i mogłyby wywołać podejrzenie o stronniczość lub interesowność.

Wskazuje na to wprost art. 30 ust. 1 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=292862]ustawy o pracownikach samorządowych[/link], w myśl którego pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym, nie może wykonywać zajęć pozostających w sprzeczności lub związanych z zajęciami, które wykonuje w ramach obowiązków służbowych wywołujących uzasadnione podejrzenie o stronniczość lub interesowność oraz zajęć sprzecznych z obowiązkami wynikającymi z ustawy.

W przypadku stwierdzenia naruszenia przez pracownika samorządowego któregokolwiek z wymienionych zakazów, należy niezwłocznie rozwiązać z nim, bez wypowiedzenia, stosunek pracy w trybie art. 52 § 2 i 3 kodeksu pracy lub odwołać go ze stanowiska (ust. 2). Przepis ten ma stanowić gwarancję zachowania bezstronności pracowników samorządowych.

[srodtytul]Podejrzenie o stronniczość[/srodtytul]

W orzecznictwie sądowym podkreślano, że do zastosowania tego przepisu wystarczy już sama możliwość wywołania podejrzeń o stronniczość lub interesowność pracownika. Ułatwia to znacznie pracodawcy możliwość powołania się na treść tego przepisu jako podstawy rozwiązania stosunku pracy. Nie musi on bowiem udowadniać konkretnych zdarzeń, kiedy to pracownik działał stronniczo lub z korzyścią dla własnego interesu.

[b]Pracodawca może rozwiązać stosunek pracy, jeśli np. istniały oficjalne skargi na praktyki polegające na przyśpieszeniu załatwiania spraw dla osób korzystających z usług danego urzędnika[/b] prowadzącego własną działalność gospodarczą lub gdy stawiano zarzuty władzom lokalnym, że taki stan rzeczy tolerują lub publicznie zwracano uwagę na temat niestosowności i dwuznaczności tej sytuacji, gdy pracownik wykonuje działalność gospodarczą związaną z jego obowiązkami pracowniczymi.

[b]Tak też wskazywał Sąd Najwyższy w wyroku z 18 czerwca 1998 r. (I PKN 188/98)[/b], który stwierdził, że prowadzenie przez pracownika samorządowego działalności gospodarczej obejmującej czynności ściśle związane z jego obowiązkami pracowniczymi stanowi przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę na podstawie art. 18 ustawy z 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (obecnie art. 30 nowej ustawy).

[b]Przyczyną uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę na podstawie tego przepisu jest możliwość wywołania wykonywanymi czynnościami podejrzenia o stronniczość i interesowność[/b]. Pracodawca nie musi zatem wykazywać, że pracownik wykonywał swoje obowiązki stronniczo lub interesownie, a zwłaszcza że uzyskiwał w związku z ich wykonywaniem jakiekolwiek korzyści.

[srodtytul]W czasie i w miejscu pracy[/srodtytul]

Warto tu także zwrócić uwagę na [b]wyrok Sadu Najwyższego z 15 lutego 2006 r. (II PK 134/05)[/b], gdzie wskazano, że wykonywanie prywatnej działalności gospodarczej przez pracownika samorządowego w czasie i miejscu zatrudnienia pozostaje w sprzeczności z jego obowiązkami pracowniczymi oraz może wywoływać uzasadnione podejrzenie o stronniczość lub interesowność nawet wtedy, gdy dotyczy działalności nieobjętej bezpośrednio jego zakresem czynności pracowniczych.

Wyroki te zapadły wprawdzie na gruncie uchylonej już ustawy o pracownikach samorządowych, ale wobec zbliżonego stanu prawnego zaprezentowane w nich poglądy zachowały moim zdaniem aktualność.

Oznacza to, że [b]w razie istnienia uzasadnionego podejrzenia, że pracownik samorządowy wykorzystuje zajmowane stanowisko do realizacji swojej działalności gospodarczej lub w celu uzyskania korzyści, pracodawca może rozwiązać z nim umowę o pracę[/b].

Pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym, jest obowiązany złożyć oświadczenie o prowadzeniu działalności gospodarczej.

[srodtytul]Dodatkowe informacje[/srodtytul]

Musi też informować pracodawcę o zakresie i rodzaju tej działalności, a także jej zmianach. Ma to umożliwić pracodawcy ocenę, czy nie zachodzą okoliczności wywołujące uzasadnione podejrzenie o stronniczość lub interesowność pracownika oraz czy jego działalność gospodarcza nie jest sprzeczna z jego obowiązkami pracowniczymi.

[ramka][b]Z orzecznictwa[/b]

Pracodawca może wezwać pracownika samorządowego do zaprzestania wykonywania określonych zajęć, które w jego ocenie pozostają w sprzeczności z obowiązkami tego pracownika lub mogą wywołać podejrzenie o jego stronniczość czy interesowność. Przy czym pracownik jest w zasadzie obowiązany niezwłocznie podporządkować się takiemu poleceniu pracodawcy, aby przez dalsze wykonywanie kwestionowanego zajęcia nie narażać na szwank zaufania społecznego do instytucji samorządowej, w której wykonuje obowiązki pracownicze. [b]Tak wskazywał Sąd Najwyższy w wyroku z 10 lutego 2006 r. (I PK 157/05 M. P. Pr. 2006/11/597)[/b]. [/ramka]