Rodziny zastępcze: bez porozumienia samorządów zabraknie opiekunów zastępczych

Za dwa miesiące wygasną umowy, które starostowie zawarli z rodzicami zastępczymi. Jeśli powiaty chcą, aby dalej zajmowali się dziećmi, muszą z nimi podpisać nowe umowy, których podstawą prawną staje się obowiązująca od 1 stycznia 2012 r. ustawa o wspieraniu rodziny w systemie pieczy zastępczej.

Nowe przepisy stwarzają problemy

Zmieniła się za jej sprawą sytuacja prawna rodzin zastępczych, a starostowie będą musieli wziąć to pod uwagę. Otóż ustawa o pieczy zastępczej, w przeciwieństwie do wcześniej obowiązującej ustawy o pomocy społecznej, odebrała możliwość zawierania umów z opiekunami zamieszkałymi na terenie sąsiedniego powiatu. Problem w tym, że niemal każdy powiat w Polsce zatrudnia do opieki nad jego dziećmi m.in. rodziców zastępczych z sąsiednich powiatów. Nie wiadomo więc, czy te umowy można kontynuować.

Sąsiad koniecznością

– Nowa regulacja spowodowała mnóstwo komplikacji. Prezydent Gdyni podpisał wiele umów z rodzinami zastępczymi z powiatu bytowskiego i okazuje się teraz, że nie możemy ich kontynuować – mówi Tomasz Wroński, kierownik zespołu ds. wsparcia dziecka i rodziny w gdyńskim Ośrodku Pomocy Społecznej.

1,4 tys. rodzin zastępczych było w Polsce w 2010 r.

W podobnej sytuacji jest powiat ostródzki, którego dziećmi na podstawie umów opiekują się rodziny z powiatu iławskiego, szczecińskiego oraz elbląskiego.

– Jesteśmy zmuszeni szukać opiekunów z innych terenów, ponieważ często w Ostródzie nie ma chętnych, a zapotrzebowanie jest ogromne. Z drugiej strony w sąsiednim powiecie byli zainteresowani pełnieniem tej funkcji, a jednostka samorządowa wcale nie chciała ich zatrudniać, więc zgłaszali się do nas – tłumaczy Sabina Zdunek z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie.

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w komunikacie wywieszonym na stronie internetowej radzi, żeby powiaty zawierały ze sobą porozumienia. To pozwoli uniknąć sytuacji, w których dzieci z jednej jednostki samorządowej nie mogłyby zostać pod opieką rodziców z drugiej – tłumaczy.

2,6 tys. dzieci przebywało w 2010 roku pod opieką rodziców zastępczych

Resort wskazuje, że starosta powiatu, na terenie którego mieszka rodzina zastępcza opiekująca się dziećmi spoza jego granic, powinien podpisać z opiekunami umowę i wypłacać im co miesiąc wsparcie na każde dziecko. Powiat, z którego pochodzą wychowankowie, musi natomiast zawrzeć porozumienie z powiatem miejsca zamieszkania rodziców zastępczych i przesyłać mu pieniądze na wynagrodzenie dla nich oraz zwracać jednocześnie wsparcie wypłacane na dzieci. Dla przykładu więc wspomniany Bytów pełniłby funkcję pośrednika między bytowską rodziną zastępczą a Gdynią.

Kontynuacja umów

Z taką interpretacją przepisów nie zgadza się jednak Bernardeta Skubel, radca prawny ze Związku Powiatów Polskich.

– Po pierwsze, zalecenia resortu nie mogą odnosić się do rodziców, którzy już zajmują się dziećmi z sąsiednich powiatów. Art. 226 ust. 4 ustawy daje opiekunom wyraźną podstawę do żądania od sąsiednich powiatów kontynuacji umów i niepotrzebne tu są żadne porozumienia między starostami. Po drugie, z art. 54 nie można wywodzić obowiązku starosty do zawarcia umowy z rodziną, która wprawdzie mieszka w jego powiecie, ale opiekuje się dziećmi z sąsiedniego – podkreśla Bernardeta Skubel.

Ekspertka zaznacza, że interpretacja ministerstwa może się odnosić tylko do dzieci, które dopiero mają trafić do rodziny zastępczej. Jeśli starosta zechce znaleźć po 1 stycznia 2012 r. opiekunów dla nich, powinien najpierw poszukać chętnych na terenie swego powiatu. Jeżeli się to nie uda, może powierzyć dzieci pod opiekę sąsiadom, ale tylko na podstawie porozumienia zawartego z powiatem, w którym mieszkają.

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki, k.nowosielska@rp.pl

Czytaj także w serwisach:

Samorząd

Świadczenia z gminy i powiatu