Seniorzy są częścią wspólnoty samorządowej

Rz: Czy działanie na rzecz osób starszych musi być dla samorządów kosztowne?

Barbara Rysz-Kowalczyk: Nie. Często nie kosztuje nic lub bardzo niewiele. Tak wynika z doświadczeń samorządów wyróżnionych w konkursie rzecznika praw obywatelskich. W Złotej Księdze Dobrych Praktyk na rzecz Społecznego Uczestnictwa Osób Starszych zostały opisane inicjatywy zarówno urzędów gmin, jak i ich jednostek organizacyjnych: ośrodków pomocy społecznej, bibliotek, placówek kulturalnych i domów pomocy społecznej, na których warto się wzorować.

Na przykład inicjatywa Koperta na Jesień Życia – kosztowała grosze. Może jednak ocalić życie samotnie mieszkającej osoby starszej. Senior otrzymuje zestaw składający się z oznaczonej plastikowej koperty, ankiety o stanie zdrowia, a także naklejki do umieszczenia na drzwiach lodówki z napisem „Tu jest koperta na jesień życia". Umieszczenie koperty w widocznym miejscu umożliwia ratownikom szybki dostęp do podstawowych informacji o pacjencie. Oczywiście o akcji urząd gminy zawiadomił placówki medyczne na swoim terenie, żeby pracownicy służby zdrowia wiedzieli, gdzie szukać informacji. Podobne rozwiązania funkcjonują już w kilku miejscach w kraju.

Nie jest też kosztowne zorganizowanie klubu literackiego, klubu blogerów, warsztatów komputerowych i innych form działalności kulturalnej i edukacyjnej w bibliotekach, domach kultury czy dziennych domach pomocy społecznej. Czasami wystarczy usunąć przeszkody utrudniające starszym dostęp do konkretnej placówki: dostosować godziny pracy do rytmu dnia osób starszych, dodać ofertę odpowiadającą ich potrzebom, zaproponować niewielkie zniżki, zadbać o właściwą informację. Nie generują też kosztów takie dobre praktyki, jak: organizacja wolontariatu osób starszych czy „banki czasu". Te ostatnie są formą samopomocy wykorzystującą zróżnicowane umiejętności i możliwości jej uczestników. Każdy z nich ma innym coś do zaoferowania w zamian za usługi, które sam otrzymuje.

Co to są miejsca przyjazne seniorom i w jakim celu się je tworzy?

Celem tych projektów jest przeciwdziałanie izolacji i wykluczeniu osób starszych, zachęcanie do wyjścia z domu, korzystania z usług różnych instytucji i aktywnego spędzania czasu. Tego rodzaju dobre praktyki polegają na promowaniu miejsc przyjaznych starszym: kawiarni, sklepów, aptek, instytucji kulturalnych, edukacyjnych i rekreacyjnych, w których czują się one swobodnie, są godnie traktowane i obsługiwane. Miejsca wybrane w ramach akcji otrzymują certyfikat Miejsce Przyjazne Seniorom i są ozna-czane znakiem informującym o tym wyróżnieniu. To dobry sposób na promocję.

W wielu miejscowościach głos seniorów jest szczególnie dobrze słyszalny.

Tak. Zostały tam powołane np. rady seniorów. Warto jednak podkreślić, że wśród wyróżnionych praktyk są także inne oryginalne formy pobudzające wewnątrzpokoleniową aktywność osób starszych, zapewniające im udział w dialogu społecznym oraz w inicjowaniu i konsultowaniu decyzji dotyczących nie tylko ich pokolenia.

Skąd pomysł na złotą księgę?

Samorządy często chciałyby robić coś dla starszych mieszkańców ich terenu, ale nie wiedzą, jak się do tego zabrać. W złotej księdze prezentujemy im gotowe rozwiązania, a także dane kontaktowe do inicjatorów, którzy chętnie opowiedzą o szczegółach.

Jaki był cel państwa konkursu?